Onderwerp: JAZZ
17 Augustus 2011
Rustige gevarieerde laatste dag op Jazz Middelheim 2011
Tekst en beeld Michiel Fokkema (klik voor vergroting)
Na de waanzinnig succesvolle en drukke dag van gisteren is het programma voor de Maandag wat minder populair getint maar desalniettemin toch gevuld met grote namen. Het zonnetje is ook eindelijk serieus doorgebroken.
Omar Sosa Solo Piano
De 46-jarige componist, pianist, producer, percussionist en bandleider Omar Sosa komt uit Camagüey in Cuba, een stad op een kruispunt van spoorwegen en autobanen. Hij groeide uit tot een van die kleurrijke en veelzijdige artiesten in de jazz. Sosa mengde een brede waaier van wereldmuziek- en elektronische elementen met zijn Afro-Cubaanse roots. Hij creëerde een unieke stijl van Afro-Cubaanse jazz, maar met diepe wortels in de tradities van de Afrikaanse diaspora. Op het podium lijkt hij wel een sjamaan.
Een lange zwarte man in een wit gewaad zit achter zijn instrumenten. Hij is aangekondigd als pianist maar hij gebruikt ook samples die al opgenomen zijn in de straten in Afrika. Daarnaast gebruikt hij zijn stem. Hij sampled á la minute om die gelijk te gebruiken als begeleiding. Hierdoor wordt hij meer een soort éénmansband dan slechts een pianist. Hij speelt stukken van zijn laatste cd “Calma”. “Er gebeurt te veel, mensen moet kalmer gaan leven” licht hij zelf toe.
En zijn muziek is overwegend kalm, maar zeker niet saai of slaapverwekkend. Wel is het muziek die recht je hart in gaat. Alsof het een soort oerklanken zijn die je hoorde toen je nog als baby in de baarmoeder zat.
De muziek lijkt ook uit zijn hele lichaam te komen. Zijn hele lijf beweegt mee, trilt, gaat op en neer in de golving van de muziek. Ook in de snellere stukken met hier en daar verwijzingen naar klassiek en boogie overheerst toch de relaxte sfeer. “Everybody is free to feel what they want, and we’re free to play the music we want” is nog een mooi citaat van hem.
Fred Van Hove Ochgot Octet
De 74-jarige Fred Van Hove is een pionier van de Europese free music. Hij is pianist, accordeonist, orgel- en klokkenbespeler. Maar hij is vooral improvisator. Van Hove studeerde muziek in Antwerpen en raakte in de ban van de jazz. Na de tweede wereldoorlog hoorde hij thuis de eerste beboplaten die Europa bereikten. Die muziek raakte hem en liet hem nooit meer los. Hij volgde de evolutie op de voet, maar voelde zich nooit thuis in de speelstijl. Tot hij en gelijkgestemden hun eigen muziek begonnen te maken. Dat was heel andere muziek dan in de VS werd gemaakt. De Europese vrije geïmproviseerde muziek was geboren. Sindsdien laat Van Hove de thema’s en de akkoordenschema’s van de klassieke jazz links liggen. Bij voorkeur duikt hij de diepte in.
Free jazz dus en dat is niet voor iedereen weggelegd. 5 kwartier een niet aflatende stroom van schijnbaar willekeurige klanken is voor velen te veel. Neemt niet weg dat er wel zeker hier en daar een paar liefhebbers zijn. Maar, voor de meesten is free jazz iets dat misschien 20 jaar geleden hip was maar in de 21ste eeuw zijn langste tijd heeft gehad.
Randy Weston’s African Rhythms Tribute to James Reese Europe
Randy Weston woont nog in het ouderlijk huis in Brooklyn, New York, maar zijn muziek zoekt altijd de Afrikaanse ritmes op. “In Afrika is het allemaal begonnen”, vertelde hij ooit. De meer dan twee meter grote Randy Weston is nog steeds een imposante figuur achter de piano.
Weston maakte een nieuwe synthese van Afrikaanse elementen met jazztechnieken. Zijn sound is weelderig als die van Duke Ellington en ritmisch als die van Thelonious Monk. Dit keer zet hij een hommage op aan een wat vergeten figuur en pionier van de Afro-Amerikaanse muziek: James Europe Reese.
De band is een gemêleerd gezelschap onder aanvoering van de saxofonist. Randy zelf is een reus van een man gekleed in fleurig blauw die ondanks zijn leeftijd nog steeds zichtbaar veel plezier heeft in muziek maken. Hoewel hij de front man is geeft hij ook veel gelegenheid aan zijn band om te soleren.
Ze spelen dus overwegend vrolijke nummers van James Reese Europe met duidelijk invloeden uit de jaren 30, New Orleans, Dixieland, ragtime en blues.
Vermeldenswaardig is de bassist die zittend zijn contrabas bespeelt en als hij soleert werkelijk als een bezetene te keer gaat. Regelmatig bespeelt hij zijn bas op alle vier de snaren alsof het een gitaar is en daarbij zingt hij ook nog zo hard mee dat hij de bas bijna overstemt. Een genot om te zien en te horen.
Liberation Music Orchestra
Charlie Haden (bas), Carla Bley (piano), Tony Malaby (tenorsaxofoon), Chris Cheek (tenor saxofoon) Micheal Rodriguez (trompet), Seneca Black (trompet), Curtis Fowlkes (trombone), Vincent Chancey (hoorn), Joe Daley (tuba), Steve Cardenas (gitaar), Matt Wilson (drums)
Het Liberation Music Orchestra (LMO) maakt slechts vijf albums, maar de eerste opname werd een mijlpaal in de hedendaagse muziek. Daarop werd experimentele big bandjazz gemengd met folksongs uit de Spaanse burgeroorlog. Het werd een krachtig en origineel muzikaal en politiek statement. De band ontstond toen bassist Charlie Haden de krachten bundelde met pianiste en componiste Carla Bley. Het orkest was een mengeling van collectivisme en radicaal individualisme. Ensemblewerk was belangrijk, maar de solo’s ook. De band maakte al een glorieuze passage op Jazz Middelheim in 1987, met een onvergetelijke solo van saxofonist Dewey Redman. De hervormde band zal anno 2011 anders klinken dan weleer, maar nog altijd bezieling en bevlogenheid uitstralen.
Na 4 fantastische dagen kunnen we tevreden terug kijken op de 30st editie van Jazz Middelheim. De programmering was perfect. Voor elk wat wils en van hoog nivo Met het record aantal van 19.000 bezoekers wist het publiek het ook duidelijk te waarderen. Op naar de volgend 30 jaar.