Onderwerp: JAZZ
15 Augustus 2010
De geest van John Coltrane waart rond op Jazz Middelheim
Tekst en beeld van Michiel Fokkema (klik voor vergroting)
Facing East: The Music of John Coltrane by José James & Jef Neve
De spits afbijten valt nooit mee, toch slagen José James en Jef Neve met hun kornuiten er uitstekend in. Ze hebben de muziek van de legendarisch John Coltrane geherinterpreteerd naar een meer hedendaagse sound. John Coltrane spelen is een waagstuk. Hij zette tenslotte in de jaren 50 en 60 DE standaard. Zijn talent, gedrevenheid, innovativiteit en spiritualiteit zijn nog steeds legendarisch en een voorbeeld voor vele hedendaagse muzikanten.
Het gevaar bestaat dat het een kitscherige uitvoering wordt. Gelukkig krijgen ze het voor elkaar om er een swingend en net zo'n gedreven feest van te maken als de grote meester zelf deed. Ze spelen de stukken niet domweg na, dat zou te gemakkelijk zijn en ook gedoemd te mislukken. De stukken worden in feite hertaald naar deze tijd met een grote eigen inbreng van de muzikanten. Bekende stukken zoals “My favourite things”, “Creations” en “A love supreme” komen allemaal langs.
José en Jef zijn al langer bezig om de muziek van Coltrane te bewerken. Ze kregen tot nut toe echter geen toestemming het ook op CD uit te brengen. De CD ligt nu echter wel in de winkel. De muzikanten zijn aan elkaar gewaagd en spelen voortreffelijk. Jef's pianospel staat als een huis. Stevige begeleiding en heldere solo's waar hij toch zo in op gaat dat hij regelmatig van zijn kruk opstaat en deze toch lange man voorovergebogen de piano bewerkt.
Noemenswaardig is ook de stevige basis die bassist Nevill Malcolm legt zonder opdringerig te worden. Saxofonist en fluitist Michael Campagna Michael Campagna heeft zeker veel op Coltrane gestudeerd. Het is tenslotte verplichte kost op de conservatoria. Toch weet ook hij niet te verzanden in het simpelweg kopiëren. Wel weet hij met zijn stevige geluid en lyriek de muziek uitstekend weer te geven zonder daarbij zichzelf te vergeten of te verliezen. José James is weliswaar de initiator van dit project maar zijn zang voegt weinig tot niets toe. In de liedjes blinkt hij niet uit als zanger en ook zijn scatten klinkt een beetje zwak en hulpeloos. Het is zeker geen vervolg op de muziek van Coltrane. Tenslotte weten we helaas niet waar de muziek van Coltrane naar toe zou zijn gegaan als hij nog leefde. Maar ze spelen wel een zeer geslaagde interpretatie zonder te vervallen in cliches of domweg na te spelen. Vele aspecten van Coltranes muziek uit verschillende periodes komen aan bod. Lyriek, free jazz, stevige basis, gewaagde solo's, ballads en standards het zat er allemaal in. In feite komt een heel muziekleven in 3 kwartier voorbij. Een uitstekend en waardig eerbetoon aan een der grootten van de Jazz.
Archie Shepp Quartet with Special Guests Roswell Rudd & Leon Parker
Ouderdom komt met de gebreken. Gelukkig niet voor veel jazz muzikanten. Zo ook Archie Shepp. 73 jaar en nog steeds “Still going strong” In de jaren 60 vooral bekend om zijn vernieuwing en avant garde. In het begin van zijn carrierre speelde hij veel samen met Jon Coltrane, maar is ook zeker beïnvloed door oudere meesters als Ben Webster en Coleman Hawkins. Nu zet hij een stevige met blues doorspekte, in het begon toch wel ietwat mainstream show weg.
Zijn spel staat als een huis. Een strak vet geluid, gecombineerd met uithalen. Zijn mimiek mag gerust opmerkelijk worden genoemd. Zijn compaan op de trombone Roswell Rudd, ook al 74 jaar, doet niet onder. Met ongekende energie waar veel jongere collega's een voorbeeld aan kunnen nemen speelt hij zeer verdienstelijk. Tom McCLung op piano valt op door een zeer stuwende en heel gevarieerde stijl. Hij weet meerdere stijlen binnen een paar maten ten toon spreiden zonder dat het gemaakt over komt.
Naast saxofonist is Archie Shepp ook een zanger. Althans zo wordt het aangekondigd. Helaas haalt zijn zang het niet bij zijn saxofoonspel. Een extra solo in plaats van de zang zou meer welkom zijn. Na een wat veilige start komen de heren later wel degelijk op gang en komt er meer avant-garde doorschemeren. Archie Shepp neemt de sopraan ter hand en na een overtuigende solo begint hij helaas weer te zingen. Nou ja, zingen. Het is meer een combinatie van zing-zeggen en schreeuwen. Jammer, hij heeft dat echt niet nodig. Archie en Roswell spelen samen ook een duet. Hierbij blijkt dat Archie ook een begenadigd pianist is en Roswell in dit stuk van eigen hand een gevoelige ballad kan spelen. Het valt bij het publiek in minder goede aarde. Slechts een flauw applausje. Voor de daarna ingezette stomende boogie-woogie gaan de handen echter wel op elkaar. Dit had wel het voordeel dat het publiek zo enthousiast was dat ze de band tot een toegift weten te verleiden. Een latin nummer dat ook wederom erg goed in het gehoor ligt. Alleen deze keer doet de meester wat er van hem verwacht wordt. Een geniale, krachtige onvervalste Archie Shepp solo. Eindelijk.
McCoy Tyner Trio with special guest Joe Lovano
Als afsluiting van deze avond nog een dinosauriër: McCoy Tyner. Jarenlang de vaste pianist van John Coltrane geweest. Hij heeft echter ook een indrukwekkende eigen solo carrière opgebouwd.
Bekend om zijn brede geluid met lange gedragen akkoorden. Op platen vaak de bescheiden begeleider die soms in een brei van noten en pedaal onder lijkt te gaan. Hoe anders deze avond. Hij swingt, soleert en stuwt met een kraakheldere toon, dynamische attack en nog steeds wel veel pedaal maar zeker niet overdreven. Zijn trio is aangevuld met Joe Lovana waarmee hij vaker speelt en ook een aantal platen heeft opgenomen. Joe speelt een afwisselend spel dat bij vlagen lyrisch is en op andere momenten kan hij uithalen tot ver in de hoogte, grommen of piepen. Ook hij is duidelijk door John Coltrane geïnspireerd maar weet dat toch ook weer te combineren met een unieke eigenheid. Samen met de uitstekende bassist en drummer maken ze zeker geen vernieuwende muziek maar getuigen wel van een gedegen vakmanschap. Trouw aan hun roots zijn ze in de laatste decennia meesters in hun genre geworden en weten geen seconde te vervelen.