Onderwerp: DANS
20 Juli 2008
Het Bolshoi Ballet in Koninklijk Theater Carré, duizelingwekkend
Door Chantal van den Boogaard met foto van Angela Taylor (klik voor vergroting)
Het Bolshoi Ballet uit Moskou is voor het eerst na 22 jaar weer in Nederland. Afgelopen woensdag werd in Koninklijk Theater Carré in Amsterdam dit heugelijke feit gevierd met de feestelijke premièrevoorstelling van Het Zwanenmeer, het paradepaardje van het Russische klassieke ballet en bijzonder verbonden aan het Bolshoi Ballet.
Het is maar liefst 22 jaar geleden dat het befaamde Bolshoi Ballet ons land voor het laatst aandeed. Een lange tijd.
Het Bolshoi Ballet kent een traditie van ruim 230 jaar. De historie van het ballet kent hoge pieken en diepe dalen. Sinds de jaren 80 is het ballet door een dal gegaan. De veranderingen in Rusland hadden aanvankelijk een negatieve neerslag op het balletgezelschap. Intriges, ruzies en zelfs stakingen niets bleef het Bolshoi Ballet gespaard.
Het tij keerde in 2000 met de komst van algemeen directeur Anatoly Iksanov. Met de komst van Alexei Ratmansky, de artistiek directeur, is het tij definitief gekeerd. Het Bolshoi Ballet heeft de laatste jaren onder zijn bezielende leiding een nieuwe impuls gekregen. Zonder de danstraditie van het 230 jaar oude gezelschap teniet te doen, zorgt hij voor een inspirerende sfeer die ruimte biedt aan de vele jonge talenten die Rusland kent. Ook artistieke vernieuwingen worden door hem niet uit de weg gegaan.
Het Bolshoi Ballet staat weer op de kaart.
Het gezelschap streek de afgelopen jaren al neer in Parijs (L'Opera), New York (The New York Metropolitan Opera), Milaan (La Scala) en Londen (The Royal Opera House).
Vooral in Engeland kregen de dansers lovende recensies. Vorig jaar werd het Bolshoi Ballet in Londen onderscheiden als 'Best Foreign Company'.
Hoogste tijd dus dat het Bolshoi Ballet ook Nederland weer aan zou doen.
Deze maand is het Bolshoi Ballet te bewonderen in Koninklijk Theater Carré. Voor Carré is het de grootste productie die het theater ooit binnen de muren heeft gehad. Met het orkest van het Moskouse Bolshoi Theater, de technici en de staf meegerekend werken er elke avond driehonderd personen mee aan de voorstelling. Zowel het ballet als het orkest zijn op volle sterkte. In totaal telt het gezelschap zo’n 300 personen.
Naast Het Zwanenmeer, zal het voor het eerst zijn dat het Bolshoi Ballet in ons land het spectaculaire ballet Spartacus op de planken brengt. Zowel het Zwanenmeer als Spartacus zijn visitekaartjes van het Russische klassieke ballet.
Het Zwanenmeer en het Bolshoi Ballet zijn nauw aan elkaar verbonden. Het ballet werd gemaakt op verzoek van het Keizerlijk Theater in Moskou. Pjotr Iljitsj Tsjaikovski werd aangezocht als componist. De première was in het Bolshoi Theater te Moskou op 4 maart 1877. Sinds dien is Het Zwanenmeer een permanent onderdeel van het repertoire van het Bolshoi Ballet.
Het Zwanenmeer is een van de meest uitgevoerde balletten ter wereld. De eerste choreografie was van Wenzel Reisinger. Het duurde tot 1895, toen Marius Petipa en Lev Ivanov zich bogen over de choreografie, voordat het ballet bij het grote publiek in de smaak viel. Het ballet geldt sinds dien als hoogtepunt van het klassiek-romantische balletgenre.
De versie die op dit moment ten tonele wordt gebracht door het Bolshoi Ballet is in één woord adembenemend. Er wordt virtuoos gedanst door het voltallige ballet. Er wordt gedanst met een ogenschijnlijk groot gemak. De zwaantjes lijken over het toneel te zweven. De solo’s worden voortreffelijk uitgevoerd. Het samenspel is bijzonder goed. Dit moet het product zijn van een ijzeren discipline, veel talent, beheersing, veel training en tomeloze inzet.
Svetlana Zakharova, de prima ballerina, danst zowel de rol van Odette als die van Odile op onovertroffen wijze. In Londen werd zij voor deze prestatie door de critici uitgeroepen tot 'beste prima ballerina'.
De hofnar, Vyacheslav Lopatin, doet niet voor haar onder. Hij maakt een verbluffende indruk. Vooral zijn solo’s zijn subliem. Daarover zijn alle aanwezigen het eens.
De choreografie is van de hand van Yuri Grigorovich. Hij baseerde zich op het werk van Petipa en Ivanov. Hij bracht het ballet terug van drie naar twee aktes.
Simon Sorokin koos bij deze productie voor een decor en kostuums in de stijl van de neogotiek. Doorgaans wordt zie je een barokke- of rococo. De stijl van de neogotiek hoort bij de stijlperiode van de romantiek en doet meer recht aan het ballet. Alles in deze productie is tot in de puntjes verzorgd en helemaal op elkaar afgestemd.
Het Bolshoi Ballet wordt naar Nederland gehaald door Stardust Theatre van Henk van der Meyden en Monica Strotmann. Stardust heeft een grote naam verworven in de internationale balletwereld en bracht eerder ondermeer het Kirov Ballet, The Royal Ballet met Margot Fonteyn en Rudolf Nureyev, het Tchaikovsky Perm Ballet, het Ballet Maurice Béjart en het Nationaal Ballet van Cuba naar ons land. Het was echter al jaren een wens van Henk van der Meyden en Monica Strotmann het Bolshoi Ballet weer in ons land te presenteren. Het was hoogste tijd daarvoor. Het Bolshoi Ballet is op dit moment beter dan ooit.
Het heeft nogal wat voeten in de aarde gehad om het Bolshoi Ballet naar Nederland te krijgen, maar het is gelukt en dat is niet onopgemerkt gebleven. Henk van der Meyden beschouwt het dan ook als de kroon op zijn werk als producent.
Tot eind juli is het Bolshoi Ballet in Amsterdam en brengt drie voorstellingen uit haar repertoire op de planken.
Naast Het Zwanenmeer presenteert het Bolshoi voor het eerst in ons land het spectaculaire ballet Spartacus en een moderne eigen bewerking van het ballet The Bright Stream.
Bolshoi Ballet. Amsterdam, Carré. 'Het Zwanenmeer': 16, 17 en 18, 19, 20 juli, 'The Bright Stream', 22, 23 juli; 'Spartacus', 25, 26, 27 juli.