Onderwerp: DANS
26 December 2007
Het grootste zwanenmeer ter wereld
Door Chantal van den Boogaard met foto's van Stardust Theatre
Het Zwanenmeer van Tchaikovsky, uitgevoerd door het Tchaikovsky Perm Ballet is donderdag 20 december jongsleden in première gegaan in het RAI-theater. Feit dat we de voorstelling zouden gaan zien riep tal van nostalgische gevoelens op maar maakte ook dat de verwachtingen hooggespannen waren; een ballet van Tchaikovsky, uitgevoerd door het Tchaikovsky Perm Ballet, dat is de top! Zonder enige twijfel kan ik zeggen dat er nagenoeg totaal al onze verwachtingen tegemoet werd gekomen.
Het was wellicht een ambitie om de top te overtreffen dat Henk van der Meijden en Monica Strotman, de producenten, besloten het ballet aan te promoten als “Het Grootste Zwanenmeer”; als het niet beter kan, dan maar meer? Het ballet vertelt het verhaal van prins Siegfried die viert dat hij meerderjarig wordt. Door zijn moeder, de koningin, wordt hij aangespoord om een huwelijkskandidate te zoeken. Tegen wil en dank gaat de prins op zoek naar de ware. Tijdens het feest dient zich, in de ogen van Siegfried, geen geschikte kandidate aan. Maar bij een nachtelijke jachtpartij in het bos verliest de prins zijn hart aan de beeldschone witte zwaan Odette, de koningin van de zwanen. Zij is betoverd door Roodbaard. De betovering, waardoor zij en de zwanen overdag zwanen en ’s nachts meisjes zijn, kan alleen worden verbroken als een man, die nog geen ander heeft liefgehad, haar zijn eeuwige trouw belooft. Prins Siegfried is op slag verliefd en belooft Odette zijn eeuwige trouw.
Als de dag aanbreekt volgt het officiële bal. Daar verschijnt een zwarte zwaan, de betoverde, sluwe Odile. Siegfried raakt ervan overtuigd dat zij Odette is. Hij kiest haar tot bruid en verklaart haar zijn eeuwige trouw. Dan beseft Siegfried dat hij om de tuin is geleid door Roodbaard. Siegfried voelt zich diep ellendig en gaat op zoek naar Odette bij het meer. Het enige dat hen redding kan bieden is te sterven.
Het Tchaikovsky Perm Ballet, na het Kirov en het Bolsjoi het beste ballet van Rusland, voert het ballet virtuoos uit. Wij troffen in de hoofdrollen Yaroslava Araptanova als Odette/Odile en Robert Gabdullin als prins Siegfried. Yaroslava Araptanova danst haar rol onberispelijk. Haar enorm snelle fouettés deden menigeen duizelen. Robert Gabdullin zet een piepjonge prins Siegfried neer, zoals hij in het verhaal ook echt moet zijn geweest. Hij voert zijn rol uit als een jonge god. In zijn solos toont hij zich een ware atleet.
De uitvoering van de beide rollen is representatief voor de hoge kwaliteit van het totale ballet, dat 70 dansers telt. Het is een lust voor het oog.
De muziek van Tchaikovsky is eindeloos romantisch en draagt met al zijn expressiviteit bij aan de betoverende voorstelling. De muziek neemt je mee, nog verder het verhaal in. Voor je het weet ga je er helemaal in op. Heerlijk.
Bij deze uitvoering is het de, hier en daar erbarmelijke, weergave en montage van diezelfde muziek die maakt dat je op brute wijze weer teruggebracht wordt in de alledaagse werkelijkheid. Een gemiste kans en iets dat bij een productie van een dergelijke omvang niet het geval mag zijn. Maar dit mocht de pret toch niet drukken; we hebben verder erg genoten.
Dat genot werd vergroot door de kostuums. Deze waren even sprookjesachtig als ooit. Dit jaar heeft de typisch Russische romantiek uit de voorgaande jaren plaatsgemaakt voor een meer West-Europees kostuumdesign. De mierzoete kleuren, die deden denken aan poëzieplaatjes en marsepein, hebben plaatsgemaakt voor een meer ingetogen kleurenpalet. De weelderige stras en glitter is vervangen door iets meer ingetogen goud. Het blijft een kwestie van smaak. Maar buiten kijf staat dat de kostuums zijn zoals je dat van een klassiek ballet mag verwachten. Het meeste indruk maakt toch elke keer weer die zee aan witte tutuutjes van de zwaantjes.
In een onbewaakt moment mogen er dan anderhalve keer zo veel zwaantje op het toneel zijn, 48 in plaats van 32, maar deze extra zwanen dragen niet of nauwelijks bij aan de overweldigende indruk die de voorstelling toch al maakt. Feit dat het grote aantal zwaantjes zo benadrukt wordt in de promotiecampagne maakt de verleiding groot om voortdurend zwaantjes te tellen. En dat is jammer. De voorstelling op zich is al zeer de moeite waard, de top. Daar kunnen 16 zwaantjes extra niets aan toevoegen.
Kortom: een virtuoos gedanst ballet, dat zijn voetsporen al heeft verdient en dat voldoet aan alle verwachtingen die het oproept. Zeer de moeite waard om te gaan zien, voor jong en oud. Nog tot 6 januari 2008 in het RAI-theater in Amsterdam.
Het Grootste Zwanenmeer - website