Onderwerp: DANS, FESTIVAL
12 September 2007
Hans van Manen Festival: Nederland eert de grote meester
Door Mieke Kreunen met foto's van Angela Sterling en Mieke Kreunen (klik voor vergroting)
Gisteren vond in het Muziektheater in Amsterdam de galapremière plaats van het Hans van Manen Festival. Nederland wilde de grote meester eren en van die gelegenheid werd ruimschoots en ruimhartig gebruik gemaakt. Naast vele prominente gasten gaven ook Koningin Beatrix en Prinses M ¡xima acte de presence en nadat buiten het wachtende fanfare-orkest Emergo het 'Lang zal hij leven' voor Van Manen had gespeeld reden de koninklijke auto's voor. Op het voorplein van het Muziektheater werden Van Manen en zijn hoge gasten vervolgens getracteerd op Clogs, een choreografie uitgevoerd door dansers van verschillende balletscholen, allen gehuld in een T-shirt met de handtekening van Hans van Manen.
Je kunt de laatste weken geen krant of tijdschrift open slaan of er staat wel een artikel over 's lands beroemdste choreograaf in en dat was ook Minister Plasterk niet ontgaan want hij had er - blijkens de hoeveelheid referenties er naar in zijn toespraak - heel wat van gelezen. Dat Van Manen als kereltje van 7 jaar al de fundamenten legde voor zijn glanzende carrière, dat hij vanwege zijn heldere en zuivere choreografieën ook wel 'de Mondriaan van de dans' wordt genoemd en dat Van Manen een pleitbezorger is voor de dans op grond van haar intrinsieke waarde, de dans die voor zichzelf bestaat en niet als steunkunst van iets anders. Plasterk sprak namens het hele land toen hij Van Manen bedankte voor zijn enorme verdiensten binnen de kunst en voor zijn wereldberoemde oeuvre. Daarmee opende de minister het naar de choreograaf genoemde festival, een unicum in ons land.
Op de galapremière stonden zes choreografieën op het programma (programma nr 1 van de in het totaal 5 Van Manen programma's). Het Nationale Ballet mocht het spits afbijten met Metaforen, een ballet voor 12 dansers met prachtige gespiegelde bewegingen en strakke vormen. Indrukwekkend onderdeel van Metaforen is het mannenduet dat geïnspireerd is op de klassieke pas de deux voor een man en een vrouw. Prachtig hoe de ene danser de andere - als ware hij een vederlichte ballerina - op de schouders neemt. Daarna was het podium voor het mooiste ballet van die avond: hetNederlands Dans Theater II met Simple Things. Dit is een ballet dat begint met een speels duet voor twee mannen op een Scarlatti sonate bewerkt voor accordeon. Als de twee vrouwen er bij komen wordt het 'verhaal' serieuzer, meer gestyleerd en dansen de vier in wisselende combinaties met elkaar. Het eerste deel herhaalt zich weer nadat de danseressen het toneel hebben verlaten alsof zij alleen maar passanten waren die er niet echt toe doen in het bestaan van de mannen.
In Trois Gnossiennes, speelt niet alleen de frêle pianomuziek van Erik Satie een belangrijke rol maar wordt ook de pianiste met de vleugel - voortgeduwd door drie mannen - onderdeel van de choreografie. Thema van het ballet is de interactie tussen de man en de vrouw en de krachtmeting die daar plaats vindt. De gehoekte voet als teken van weerbarstigheid en kracht bij de vrouw is een markant signaal in dit ballet. Ook in Sarcasmen speelt de pianist aan de vleugel een rol op het toneel in het spel dat de twee geliefden met elkaar spelen van aantrekken en afstoten van uitdagen en het vinden van balans. Sarcasmen is het meest een verhaaltje en hier en daar zelfs op het randje van slapstick en daarmee over the top.Two pieces for HET door het Nationale Ballet, dat live werd begeleid door Holland Symfonia onder leiding van Andrea Quinn, sloot het tweede deel van de avond af.
Na de pauze werd Grosse Fuge gedanst door het San Francisco Ballet op muziek van Beethoven, een prachtig ballet voor vier mannen en vier vrouwen. Het ballet volgt de muziek van Beethoven op de voet en is spannend door de interactie tussen de groep vrouwen en de groep mannen en binnen de stellen die zich vormen. De vrouwen zijn gekleed in simpele witte ondergoedachtige kostuums en de mannen dragen lange wijde zwarte broeken die ze op een bepaald moment van zich af werpen. Daaronder dragen ze een riem waaraan de vrouwen worden voortgesleept in het laatste deel van het ballet. Het eindigt in een verstild beeld waarin nog even een hand wordt opgestoken. Een prachtig beeld.
Van Manen maakt het zijn dansers niet gemakkelijk omdat zijn choreografieën technisch zwaar zijn en veel vragen van het vermogen van dansers om uitdrukking te geven zonder ééndimensionaal te worden. Wat ik erg mooi vind is dat, hoewel Van Manen mannen en vrouwen gelijkwaardige rollen geeft in zijn balletten hij juist ook gebruik maakt van het feit dat ze niet gelijk zijn.
Tot slot van het programma worden dansers beloond met een minutenlang applaus van het publiek dat genoten heeft en als één man gaat staan als Hans van Manen het podium betreedt. Als burgemeester Job Cohen verschijnt dan is duidelijk dat ook Hare Majesteit nog wat te melden heeft en krijgt Van Manen de versierselen omgehangen van Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw (hij was reeds officier in die Orde). Deze onderscheiding wordt alleen uitgereikt aan mensen op grond van genialiteit en unieke en uitzonderlijke, zeer veel respect afdwingende prestaties. Na al dit moois wachten in de foyer de drankjes en hapjes en wordt het galafeest muzikaal opgeluisterd door het Peter Beets Quintet met als speciale gast Izaline Calister.
Het Hans van Manen Festival biedt een grote keus aan activiteiten en randprogrammering die echt de moeite waard zijn, ook voor niet kenners. Kijk voor meer informatie op de website van het Hans van Manen Festival.
Hans van Manen Festival - website
Het Nationale Ballet - website