Onderwerp: DANS, OPERA EN OPERETTE, WERELDMUZIEK
14 Februari 2007
Bijzondere Carmen van La Cuadra de Sevilla
Door Mieke Kreunen met foto's van Robert Ramos en Mieke Kreunen
(klik voor vergroting)
Op dinsdag 13 februari ging een echt Andalusische opera naar het verhaal van Carmen in première in Carré. De Carmen van La Cuadra de Sevilla is authentiek, rauw en gepassioneerd en is gebaseerd op het oorspronkelijke verhaal van de sigarenmaakster Carmen de Triana. Het is een theatervoorstelling met flamenco, muziek, dans, zang en een prachtige witte hengst bereden door een picador. Waar in de geromantiseerde Carmen van Bizet het verhaal vooral wordt verteld door de zang, staat in deze Carmen de dans centraal. De expressieve dans wordt aangevuld met cante jondo (klagende zang) door zigeuners en de eenvoudige maar zeer indringende klanken van kornetten en trommels.
De Spaanse regisseur en theatermaker Salvador T ¡vora verdiepte zich in de geschiedenis van de jonge gedreven Carmen in het Sevilla van het begin van de vorige eeuw. Ze stond niet alleen bekend vanwege haar turbulente liefdesleven maar ook vanwege haar strijd tegen het sociaal onrecht waar zij en haar collega sigarenmaaksters onder leden. Lalo Tejada (Carmen) zegt over haar rol: "Zij was geen genie, je moet haar niet vertolken als een intelligente vrouw. De dierlijke kant van haar karakter is heel belangrijk. Ze heeft een sterk instinct. Zij wil degene zijn die beslist. Ze heeft heel intens geleefd maar ook heel gevaarlijk".
In de legende krijgt de vrijgevochten zigeunerin Carmen een relatie met een Baskische militair Don José. Dat geeft problemen door het verschil in sociale klasse maar ook door Carmen's activiteiten als voorvechtster van rechten voor de werkende vrouw. Don José komt in de gevangenis terecht als hij tijdens een handgemeen over Carmen een officier van zijn regiment verwondt. Carmen blijft hem trouw en bezoekt hem in de gevangenis en als hij vrijkomt zetten zij hun hartstochtelijke liefdesrelatie voort. Dan wordt Carmen verliefd op Lucas, de picador op het sneeuwwitte paard. Don José's trots is diep gekrenkt en hij kan niet verdragen dat Carmen voor iemand anders kiest dus hij vermoordt haar met een bajonetsteek, waarna hij zelf enige tijd later wordt geëxecuteerd.
Erg dominant in de voorstelling zijn de klanken van het 26-koppig orkest met kornetten en trommels. De muzikanten in hun militaire kostuums vullen niet alleen de piste maar ook de ruimte met het schelle geluid dat hier en daar in de oren en door de ziel snijdt. Overigens worden in het stuk wel drie delen van Bizets Carmen gebruikt: Habanera, Aragonaise en de prelude van de eerste acte waarop de picador Carmen het hof maakt. Het 'gelikte' orkestwerk vormt een wonderlijk contract met het geluid van de kornetten, trommel en gitaren.
Lalo Tejada is een vurige Carmen die in niet alleen gepassioneerd is maar ook de erotische kant van haar personage laat zien. Zij heeft aan Marco Vargas (als Don José) een uitstekende tegenspeler. Ik stond versteld van het volume van de zang van de sigarenmaaksters (Ana Real, Rosa Angeles en Maria Tavora). Een hoogtepunt uit de voorstelling is absoluut de dans van Carmen met de picador (Jaime de la Puerta) op zijn witte paard. Ook hier geen gelikte hogeschoolrijderij maar een gepassioneerde dans van man en paard samen met de in het rood gekleedde vrouw.
De Carmen van La Cuadra de Sevilla is een bijzondere beleving. Relatief eenvoudige uitingen vormen samen een schitterende pure vertolking van het verhaal van Carmen die tijdens haar leven door allerlei omstandigheden in het nauw werd gedreven: de wens om vrij te zijn ook al ben je arm, vrouw, arbeidster en zigeunerin. En in dat opzicht is deze legende ook nog altijd actueel want ook nu nog zijn er vrouwen die met die issues worstelen. De dans is schitterend, expressief en een genot om te zien. Ik moest aan het geluid van het orkest erg wennen maar gaandeweg de voorstelling lukte dat aardig. Het gitaarwerk is virtuoos en ik vond het luiden van de klokken in de gouden poort een schitterende vondst. Producent Stardust Theater heeft met deze Carmen in ieder geval weer iets heel bijzonders in huis gehaald.
De voorstelling is nog te zien tot en met 21 februari in Carré in Amsterdam en kaarten zijn te ondermeer bestellen via de Carrélijn: 0900-2525255 (dagelijks van 09-21 uur) of Top Ticket Line: 0900-3311333 (dagelijks van 10-22 uur).
Carmen - website
Cast:
Lalo Tejada - Carmen
Marco Vargas - Don José
Jaime de la Puerta - picador
Juan Jose Diaz, Hugo Sanchez en Fancisco Carrasco - dans
Ana Real, Rosa Angeles en Maria Tavora - zang
Manuel Berraquero, Miguel Aragon en Jose del Valle - gitaar
Banda de Cornetas y Tambores del Santisimo Christo de las tres Caida - orkest
Salvador T ¡vora - regie