Onderwerp: DANS
16 November 2006
Adembenemende Anna Karenina van choreograaf Boris Eifman
Door Mieke Kreunen met foto's van Youri Belinsky en Mieke Kreunen.
Klik de foto's voor vergroting.
Op woensdag 15 november vond in het nieuwe Luxor Theater in Rotterdam de Nederlandse première plaats van het ballet Anna Karenina van de Russische choreograaf Boris Eifman. Eifman maakt met zijn balletten danstheater waarin hij romans van grote Russische schrijvers zoals Dostojevski en Tolstoi verwerkt. Het accent ligt bij Eifman niet zozeer op de dans als esthetische kunstvorm op zich maar als een manier om de filosofische thema's uit die romans te onderzoeken door middel van emotie en beweging. In de balletten die hij maakt toont hij vooral de psychologie en de emoties die zich in de boeken alleen tussen de regels door laten lezen.
Het verhaal, naar de roman van Tolstoj, gaat over de mooie en gepassioneerde Anna Karenina die getrouwd is met een veel oudere man bij wie ze een zoontje heeft. Ze wordt op een dag stapelverliefd op de knappe officier Vronsky voor wie ze - geheel tegen de geldende conventies van haar omgeving - haar man verlaat. Ze wordt uigestoten en gaat langzaam ten gronde aan haar passie en oprechte liefde voor Vronsky. Ze maakt zich helemaal afhankelijk van haar geliefde en kan diens uiteindelijke afwijzing niet verwerken. Ze ziet geen andere uitweg meer dan zich te bevrijden uit een leven dat voor haar een lijdensweg is geworden.
Het was van begin tot eind genieten bij deze voorstelling die in alle opzichten perfect in elkaar zit. Eifman maakte Anna Karenina op muziek van de bekende Russische componist Tsjaikovsky waarvan hij een twaalftal stukken gebruikte. Decor en requisieten zijn sober maar heel doeltreffend met prachtige details zoals het speelgoedtreintje, de lantaarnpaal in de naargeestige straten en het theetafeltje als Anna haar morfineroes beleeft. De kostuums zijn een mengeling tussen klassiek en modern en zijn gemaakt vanuit het credo 'less is more' waarbij nuances en accenten in details of kleurgebruik worden aangeduid hetgeen zorgt voor een rustig harmonieus beeld. Alleen in de scene van het bal masqué kon kostuumontwerper Viacheslav Okunev zich helemaal uitleven met de goudbrokaten kleding, weelderige hoofdtooien en Venetiaanse maskers.
Het ballet zelf is een adembenemende combinatie van virtuositeit, esthetiek en drama uitgevoerd door drie solisten en een corps de ballet bestaande uit achttien dansers. Was het eerste bedrijf al prachtig om te zien met schitterende vertolkingen door de drie solisten en indrukwekkende scenes door het corps de ballet, zoals de exercities in de kazerne of het drukke uiterlijke bestaan van de gegoede klasse, in het tweede bedrijf hielden we letterlijk af en toe onze adem in. Prachtige uitgevoerde liften, gepassioneerde pas de deux, wilde wervelende dans op het bal masqué, Anna die letterlijk heen en weer geslingerd wordt tussen haar man en haar minnaar en de aangrijpende naaktheid van Anna en het corps de ballet in de morfinescene. Als passende afsluiting het de dramatisch climax waarbij Anna zich voor de trein stort.
Eifman zoekt door heel Rusland dansers die passen in zijn gezelschap en hij vertelt in interviews dan ook graag met trots dat de langste dansers in de wereld tot zijn groep behoren; de langste, de mooiste en de meest getalenteerde dansers die bovendien allemaal acteurs zijn. Met name die combinatie van talenten bij de dansers maakt dit ballet zo sterk en aangrijpend. Maar ook de beeldtaal van Eigman is heel helder en expressief zonder te voor de hand liggend te worden. Hij gebruikt daarbij klassieke elementen en technieken maar ook invloeden van moderne technieken en choreografen zoals George Balanchine , Martha Graham of Jiri Kyli ¡n.
Zelfs als je de roman Anna Karenina niet zou kennen is het verhaal in dit ballet, met name via de emoties en de passie die er in voorkomen, goed te volgen ook als je totaal geen verstand hebt van dans, klassiek of modern ballet. Voor wie best nog wel eens naar ballet zou willen maar niet weet welke voorstelling te kiezen, is dit een uitgelezen kans. Dit ballet is staat aangekondigd als een combinatie van artisticiteit, perfectionisme en spectaculair groepswerk en daarmee is geen woord te veel gezegd.
Anna Karenina is nog te zien tot en met 23 november (in Groningen, Apeldoorn, Den Bosch, Gouda en Tilburg) en er zijn voor een aantal voorstellingen nog kaarten verkrijgbaar. Informatie en kaartverkoop via de Nationale Theaterkassa (telefoon 0900-9203).
Hoofdrollen
Anna - Maria Abashova
Karenin - Albert Galichanin
Vronsky - Yury Smekalov
Choreografie - Boris Eifman
Muziek - Pjotr Iljitsj Tsjaikovsky
Verhaal - Leo Tolstoj