Onderwerp: OEROL, LOCATIETHEATER
19 Juni 2017
Een onvoldoende voor geluk
Door Youetta Visser met foto's van Mieke Kreunen
Daar staat ze dan. Een kleine vrouw in haar mooiste, kleurige jurk in het decor van het onmetelijke wad helemaal aan de oostkant van Terschelling. Dit is haar land, hier is ze geboren. Toch voelt ze zich hier niet thuis. Haar ouders waren Vietnamese bootvluchtelingen die door een speling van het lot, een Nederlandse vrachtboot pikte hen op, hier aanspoelden. Nhung Dam vertelt in ‘Ha Ha Happiness’ haar verhaal. Solo. Hoe haar vader haar en haar moeder achterliet in dit vreemde land. Een leven als een Griekse tragedie. En dat is precies waarmee ze het vergelijkt. Het is alleen te horen tegen de wind in, met een koptelefoon op. Muziek ondersteunt het levensverhaal. Het is eb.
In haar relaas komen de oude verhalen van andere verlaten kinderen en vrouwen aan het woord. Iphigenia die werd verraden door haar vader Agamemnon, Medea, Danaë met Persuis en de meer moderne zeerover Jenny, die uiteindelijk door een schip met 50 kanonnen werd ontzet. Als een vogel scheert ze langs de bekende verhalen. Nhung Dam is alleen in een land waar ze niet past. Waar ze op de toneelschool hoort dat ze nooit een van de drie zusters in Tjechov kan spelen. Wat moeten mensen dan wel denken, dat er een aangenomen zus is? Een land waarin ze bij de haringkar op West-Terschelling in het Engels wordt aangesproken: “Do you like it?” Haar verhaal is zowel een aanklacht tegen haar vader als tegen de Nederlandse maatschappij waarin zo weinig ruimte is voor diversiteit. Zonder opa en oma, met geen andere familie dan haar moeder, zonder roots, is het moeilijk een plek te vinden in dit land.
Het is een geluid dat vaker te horen is op Oerol 2017. Kunstenaars van allerlei komaf klagen onze gesloten en vaak racistische samenleving aan. Bij ‘A seat at the table’ van Likeminds/Saman Amini lieten vier mannen zien wat het betekent om steeds tegen vooroordelen op te moeten boksen. Een van de acteurs hoopt dat zijn pas geboren zoontje zijn boosheid niet voelt. Hij moet altijd maar bewijzen dat hij niet agressief is en geen crimineel. Tot hij breekt. Beweeg je mee, laat je je Willem noemen omdat dat makkelijker is, of kom je in opstand? Likeminds laat de dilemma’s zien en wat dat met hen doet. Wat opvalt is dat de theatermakers het publiek niet confronteert met hun eigen rol in dit drama.
‘Ha Ha Hapiness’ is een meer gelaagde voorstelling. Nhung Dam is ook boos op haar vader. Hij had haar moeten beschermen. Juist hier. Nu moet zij haar eigen weg vinden. Haar uitvlucht is haar fantasie. Maar als ze op de toneelschool vragen om overtuigend te spelen dat ze gelukkig is, lukt haar dat niet. Een onvoldoende voor geluk. Tragedies gaan haar beter af. Hoewel de overgangen van het heden naar de oude tragedies soms een beetje gezocht lijken, plaatst dit haar verdriet en haar eenzaamheid in een breder kader. En zij leert ervan: zij zal haar vader niet vergeven.
Op vaderdag plaatst Cultuurpodiumonline deze recensie. Een dag waarop vele goede vaders op handen worden gedragen. Ik heb het geluk ook niet gehad, net als Nhung Dam was mijn vader vroeger de grote afwezige in mijn leven. Misschien is vaderdag ook een goede gelegenheid om aan de vaders te denken die hun kinderen laten zitten. En woedend te zijn.
Aan het eind van ‘Ha Ha Happiness’ komt de vloed op.