Onderwerp: WERELDMUZIEK, PODIUM FOTO, MUZIEK
9 Oktober 2012
Hugh Masekela zet Carré aan het denken met ‘migratiemusical’
Tekst: Jorien Heemskerk
Beeld: Ronald Rijntjes
De Zuid-Afrikaanse trompetlegende Hugh Masekela stond afgelopen weekend in Carré met zijn musicalachtige voorstelling Songs of Migration. Centraal hierin staat de muziek van Afrikaanse migranten die – op de vlucht voor oorlog, hongersnood en natuurrampen – ruim een eeuw geleden naar de mijnen rond Johannesburg kwamen. Met als enige bagage hun liedjes én hun waardigheid.
Die liedjes steekt Masekela samen met zangeres Sibongile Khumalo en andere artiesten op een waardige manier in een modern jasje. Songs of Migration is dan ook geen ‘gewone’ musical. Er wordt wel gedanst en een beetje geacteerd, maar het zijn de liedjes zelf die op de voorgrond staan. En hoewel de meeste worden gezongen in talen als Zoeloe en Xhosa, waarin ook de dialogen plaatsvinden, is de rode draad toch duidelijk.
De voorstelling laat namelijk alle fasen van migratie passeren: het afscheid, de reis, het nieuwe leven op de plaats van bestemming en het missen van de achtergebleven geliefden. Dat laatste is bijvoorbeeld het thema van het mooie a capella gezongen ‘Nomathemba’, over een man die alleen nog door een kralenketting aan de vrouw van zijn dromen herinnerd wordt.
Stoomtrein
Heel anders is het stuwende nummer ‘Stimela’, over de stoomtrein die mannen overal uit Afrika naar Johannesburg brengt. “The train is a motherfucker!”, roept Masekela hierbij uit. Hij is met zijn 73 jaar echt de aanjager van de show. Zijn trompetsolo’s zijn niet zo spectaculair als je zou mogen verwachten, maar hij maakt wel indruk met zingen, swingen en verhalen vertellen.
Sibongile Khumalo ondersteunt hem bij het - vaak humoristisch - introduceren van nummers en ‘dirigeren’ van het meerstemmige ensemble. Ook hun zang is uitstekend, zowel solo als gezamenlijk. De diepe basstem van één van de zangers zorgt daarbij voor een soort extra dimensie. Khumalo zelf laat haar veelzijdigheid horen door Afrikaanse melodieën te vermengen met vleugjes opera en jazz.
Uitstapjes
Hoewel Afrika centraal staat, worden er ook muzikale uitstapjes gemaakt naar andere plaatsen. Zo reizen we naar de katoenplantages in de zuidelijke VS en de daar geboren gospel. Maar wat het meest blijft hangen is de Joods-Amerikaanse klassieker ‘My Yiddische Mama’. Na een melancholisch intro op elektrische viool, wordt die door de mannen met zoveel overgave gezongen dat je zou denken dat ze zelf hun moeder in Europa hebben achtergelaten.
Opnieuw beginnen
Al deze liedjes laten je stilstaan bij wat migratie echt voor mensen betekent. Ze laten je invoelen hoe het is om alles te moeten achterlaten en ergens anders helemaal opnieuw te beginnen. Een onderwerp dat nog steeds actueel is, ook voor Masekela. Dat blijkt als de activist in hem naar boven komt om een aanklacht uit te spreken tegen de armoede waarin veel Afrikanen, overal ter wereld, nog altijd leven.
Maar ondanks de ‘broken dreams’ van deze en andere migranten, eindigt de voorstelling toch hoopvol, onder andere dankzij een warme en swingende uitvoering van het afrobeat-nummer Languta. Zo wordt het publiek er indirect aan herinnerd dat er net zo goed mensen zijn voor wie hun nieuwe leven uiteindelijk wél een verbetering inhoudt. Zonder dat ze daarvoor hun tradities of waardigheid moeten inleveren.