Onderwerp: TONEEL
22 Mei 2011
Het verjaardagsfeest
Door Ellen van der Kemp met foto's van Deen van Meer
Een huiskamer met een bank, een deur en een raam. De man des huizes zit op de bank. Zijn vrouw brengt hem zijn ontbijt. Ze praten. Maar niet met elkaar. Toch lijkt de situatie vredig. Ze runnen een pension en hebben een gast. Ook de gast krijgt ontbijt van de vrouw. Maar er klopt iets niet. Wat is hier aan de hand?
Een nieuw personage doet zijn intrede. Ze bezorgt een pakje. De vrouw zegt dat de gast jarig is. Hij ontkent. Nog meer verwarring. Wie spreekt de waarheid? En hoe liggen de verhoudingen tussen de personages nu eigenlijk? Waarom wil de vrouw de verjaardag van haar, naar wat later blijkt, getraumatiseerde gast vieren terwijl hij niet jarig is?
Er dienen zich twee nieuwe gasten aan. Ze nemen bezit van de huiskamer. Wat een veilige plek leek, wordt nu bedreigd door deze indringers. En binnen de kortste keren nemen ze de vrouw des huizes en de bezorger van het pakje voor zich in en keren ze zich tegen de andere gast. Dan begint er een geraffineerd machtspel. Wat als feest begon, eindigt in een drama.
De volgende morgen is er definitief iets veranderd in het pension. Wat zo vredig leek, is een plek des onheils geworden. De onschuld is voorbij. De gast is meegenomen. Maar de vrouw des huizes heeft nog steeds niet door hoe het zit. Het was toch een leuk feest?
Je moet ervan houden, absurdistisch toneel. Iemand die een avondje lekker wil lachen, kan beter een andere voorstelling uitzoeken. Het beroemde toneelstuk van auteur en acteur Harold Pinter, die wel de grootste Britse naoorlogse schrijver genoemd wordt, is serieuze kost. Hij snijdt diverse lagen aan. Het begint met de communicatie tussen de personages of beter gezegd het ontbreken daarvan. En dan de vraag wat is waar en wat niet? Daar komen de verstoorde seksuele verhoudingen bij. En de machtsintriges die vaak in een politiek kader geplaatst zijn vanwege Pinters joodse afkomst en zijn politieke geëngageerdheid.
Het toneelstuk uit 1957, in vertaling van Gerard Reve, wordt overtuigend neergezet door onder andere de acteurs Ariane Schluter en Xander van Vledder. En door regisseur Susanne Kennedy die de verschillende lagen van het toneelstuk laat zien. Ze voegt er zelfs nog iets aan toe. Ze zaait extra verwarring door het beeld soms te onderbreken. En hoe zit het met de feestvierende personages aan het einde. Waarom vieren ze nog steeds en waarom worden ze gespeeld door andere acteurs? Wat wil ze daarmee zeggen?
Geen eenvoudige kost voor een avondje uit, maar zeker de moeite waard om deze klassieker zo overtuigend vertolkt te zien worden.