Onderwerp: WERELDMUZIEK
17 April 2009
Een Friese zwerftocht over de steppe door Nynke Laverman met Nomade
Door Barbara Klomp met foto's van Rob van Dalen
Gezien: Stadsschouwburg Utrecht 14 april 2009
Nynke Laverman heeft bekendheid gekregen met haar Friese Fado. Voor haar tweede programma, De Maisfrou, liet zij zich inspireren door Mexicaanse muziek en mengde ze haar Friese wortels met de Latijnse pasión. Voor haar nieuwste voorstelling en cd, Nomade heeft ze weer haar grenzen verlegd. Zij is een maand in Mongolië geweest, daar leefde ze met een Nomadefamilie. Een leven van opbreken en verder gaan, trekken over de steppe en altijd het onbekende tegemoet gaan. Weer mengt ze de invloeden, de riten, klanken en geluiden met de Friese taal die haar zo eigen is.
Nynke Laverman kan zingen, zover is duidelijk, maar daarnaast is ze ook een begenadigd vertelster. Ze vertelt de verhalen van de Nomaden waarmee zij leefde. Verhalen over de steppe, de familie, over riten en gewoonten. Verhalen waaruit muziek vloeide en teksten, zoals het lied Heechspanning (Hoogspanning).
“Met nieuwjaar begroeten de mongolen eerst de opkomende zon, en dan elkaar,” vertelt Nynke. “Alleen man en vrouw, een getrouwd paar, die groeten elkaar niet. Zij worden gezien als één persoon. Dat vind ik mooi!”
En juist toen zij zover weg was van haar geliefde, toen voelde ze de spanning groeien, alsof de liefde, met de afstand meerekt. Dat de spanning en het verlangen steeds sterker wordt. Dit gevoel zette ze om in het lied Heechspanning.
Of het verhaal over de Toektoektor, die overdag op het plafond van de tent zit en alle gedachten vangt. Wanneer de laatste kaars wordt uitgeblazen, laat hij zich vallen en geeft zo de dromen vrij.
Het zijn prachtige verhalen met nog bijzondere muziek en zang. Vijf muzikanten begeleiden haar op verschillende instrumenten en zelfs het lichtplan en het ogenschijnlijk eenvoudige decor blijft boeien. De voorstelling is soms krachtig, overdonderend en op een ander moment ingetogen, persoonlijk en kwetsbaar. Het was dan ook niet meer dan logisch dat zij en haar topmuzikanten, een staande ovatie kregen.
“Nou, nog maar een liedje dan,” lijkt ze spontaan voor een toegift te zwichten. Maar natuurlijk is deze spontane toegift ook volledig geregisseerd. Het lichtplan klopt en de volgorde van nummers ook. De toegift begint met een nummer uit hun eerste programma, 'Sielesâlt' en eindigt, met een prachtig Mongools en Fries slaapliedje.
Maar even, tussen deze nummers door maakt ze een uitstapje. Nynke zingt het nummer Hallelujah van Leonard Cohen. Dit keer is het nummer vertaald in het Fries. Het smaakt naar meer! En het is misschien iets minder origineel dan een zoektocht over de steppe. Maar wat mij betreft ligt hier het volgende project. Want Nynke Laverman en Leonard Cohen, dat blijkt een gouden combinatie.