Onderwerp: TONEEL
13 April 2009
Blackface, een grimmige bluesopera
Door Barbara Klomp met foto's van Ben van Duin (klik voor vergroting)
Gezien: Stadsschouwburg Utrecht 10 april 2009
“Ons publiek is de zwarte man,” vertelt Porgy Franssen ons, “die koopt voor 50 cent een kaartje om een beetje hoop te vinden. Maar u bent natuurlijk ook van harte welkom... ”
We zijn getuige van een Medicine show, in het zuiden van de Verenigde Staten, in de negentiende eeuw. Een zwart drankje helpt tegen alle problemen. De ergste ziekten worden verteld, alles kent dezelfde oplossing, dit machtige zwarte drankje.
Er stapt een mooi, jong blank meisje naar voren. Ze gaat trouwen. Morgen zelfs. Hij is jong, hij is mooi, hij is rijk, hij is blank. Dus wat is het probleem?
Deze rijke jonge vrouw wordt uitgehuwelijkt, maar is verliefd op een ander. Een onmogelijke liefde, tussen een rijke blanke vrouw en een arme zwarte man. Beide families veroordelen de liefde en het paar ziet geen andere weg dan te kiezen voor hun liefde en te vluchten voor de woede van haar vader. De verhaallijn is wellicht flinterdun, en al veel vaker verteld. Het maakt er de voorstelling niet minder om, je gaat graag met hen mee.
Blackface is een bluesopera, de muzikanten spelen en de acteurs zingen. Het is de lome Lousiana Blues met banjo en viool, ze zingen gospels en country. De acteurs wisselen net zo makkelijk van rol als van huidskleur. Alleen Maud Dolsma en Mike Libanon in de rollen van de geliefden Isabel en Tristao, spelen wisselen niet van rol. De anderen doen een masker op, een pruik of zijn halfom geschminkt, blank aan de rechterkant, zwart aan de linkerkant en stappen zo in en uit een rol.
De voorstelling is doordrenkt van foute zwart-wit clichés, van verandaromantiek en luchtige ironie. Maar gaandeweg wordt de sfeer steeds grimmiger. Een romantisch liefdesdrama wordt overwoekerd door rassenhaat. En hoewel een enkele acteur nog wel even uit zijn rol wil stappen voor een 'goeie' mop... `Porky kom es... Ik heb een nieuwe! Een nieuwe mop! Een blanke en een neger zitten in de sauna ..`, valt er feitelijk steeds minder te lachen.
We zien hoe -doorlopend op de vlucht- Isabel en Tristao de grenzen van zelfrespect verlaten. Op het achterdoek verschijnen beelden van de Ku Klux Klan. Het verhaal tussen de zwarte en de blanke is geen mop meer.