Onderwerp: MUSICAL
29 December 2008
Première musical Op hoop van zegen
Door Marieke van Soest met foto's van Roy Beusker
Zaantheater 7 december 2008-12-09
Bezoekers van de premiere van de musical Op hoop van zegen kunnen de weg naar het Zaantheater op het gehoor vinden. Van verre hoor je al het zeemanskoor, dat voor de deur van het theater liederen zingt voor bezoekers en voorbijgangers. Feestelijk geklede bezoekers vullen de foyer, in afwachting van de voorstelling. Bij aanvang van de voorstelling blijkt geen plaats onbezet.
De openingsscene is imposant. Een oerhollandse lucht, de kade, wat boten. Iedereen is op de been. Een schip in zicht! De spanning is te snijden – komt ook de bemanning in levende lijve terug? In één scene is neergezet, hoe bepalend de zee in dit dorp is. Het komen en gaan van de vissersboten houdt het leven hier in zijn greep.
Dan ontrolt het dagelijkse leven in het dorp zich. Geleidelijk ontstaat het beeld van de bewoners in het dorp. De vissersvrouwen, hun verdriet om verloren zonen en echtgenoten. Hun zorg om de dagelijkse boterham, de zorg voor elkaar: zieke Daantje in het armenhuis en de altijd dronken Simon.
Ook het gezin van reder Bos komt in beeld. De eigenaar van de vissersvloot, zijn vrouw Mathilde, dochter Clementine en boekhouder Kaps. Kniertje is bij hen in dienst- om de kost te verdienen na het overlijden van haar man en twee zoons. Zij heeft nog twee zoons: Geert en Barendje. Geert heeft vastgezeten, vanwege een gevecht met een ‘hogergeplaatste’ om zijn verloofde Jo. Barendje is de jongste en wil niet naar zee. Dit bezorgt hem het stempel een lafaard te zijn.
Geldzorgen dreigen voor de reder en het dorp als blijkt dat er weken geen schip kan varen, vanwege reparaties. Uiteindelijk wordt besloten dat De Hoop toch gaat varen, al is deze niet zeewaardig.
Het decor is sober, maar doeltreffend. De kade, de huiskamer van Kniertje en de salon van Reder Bos. Centraal de eindeloze zee met daarboven een bewolkte hemel, die bij elke belichting anders toont. De zang is mooi, de teksten goed verstaanbaar. De spanning bouwt zich op: Geert tekent in voor De Hoop, hij wil geld verdienen om te trouwen. Barendje wil niet naar zee, maar hij moet. Als Simon aangeeft dat het schip niet in orde is, gelooft niemand hem omdat hij altijd dronken is. Barend gaat op onderzoek uit en ontdekt dat Simon gelijk heeft. Zo onlosmakelijk verbonden met de heersende opvattingen is Kniertje, dat zij haar zoon dwingt toch aan boord te gaan. Bos neemt hem met geweld mee. De Hoop vaart uit, met Geert en Barend aan boord in een prachtige enscenering.
Meer dan honderd jaar geleden is het, dat dit stuk voor de eerste keer op de planken is gezet. Hoe anders is de tijd nu. Toch is het nog steeds schrijnend om te zien: de diepe wens van Barend om zelf invulling te geven aan zijn leven, de rebellie van Geert, de liefde van Kniertje voor haar zoons – ze zijn niet in staat de knellende ketens van heersende opvattingen te doorbreken.
Ook Bos lijdt onder de ketenen van zijn verplichtingen, al liggen die op een heel ander vlak. Deze strijd is vooral verbaal uitgedrukt in de liedteksten, maar is nergens zo voelbaar als de strijd van Kniertje op dit moment.
Het lange wachten begint. Wachten op een onvermijdelijk eind. Ieder vindt hierin zijn eigen weg, zoekt zijn eigen oplossingen of houvast om hiermee om te gaan. Opstandigheid, geloof, een standbeeld. Berusting: de vis wordt duur betaald.
De Musicalversie van deze theaterklassieker is een boeiende voorstelling geworden, die nog tot april 2009 in vele theaters te zien zal zijn.
Kniertje – Ellen Pieters
Reder Bos – Ben Cramer
Geert – Charlie Luske
Jo – Hilke Bierman
Kaps en Cobus – Arie Cupe
Mathilde en Truus – Metta Gramberg
Barend – Job Bovelander
Clementine en Marietje – Mieke Dijkstra
Daantje en Simon – Mark van der Laan of Stan Limburg
De Hoop en Saart – Sanne Bosman