Onderwerp: LOCATIETHEATER
13 Februari 2008
Daklozen On Ice: de tranentrekker voorbij
Door Mieke Kreunen met foto's van Leo van Velzen (klik voor vergroting)
Na de sloop van de Pauluskerk, die lang fungeerde als schuilplaats voor de vele daklozen in Rotterdam, is de vraag waar de daklozen, junks en andere outcasts van de maatschappij nu terecht kunnen. Dat gegeven is de kern van het nieuwe stuk dat het RO Theater in samenwerking met Theatergroep Vis Vis op de planken, of liever gezegd op het ijs, zet.
Regisseur Pieter Kramer wilde iets met ijs of sneeuw doen en kwam daarom bij Vis Vis terecht, een locatietheatergezelschap uit Almere dat vaker voorstelling heeft gemaakt waar de elementen een rol in spelen. Ook liet Kramer zich inspireren door het feit dat alle goede doelen tegenwoordig in een show vertaald moeten worden en dat vele (vaak tweede keus) BN-ers zich op dans- of ijsvloer wagen voor amusementsdoeleinden. Helmert Woudenberg schreef het script voor de benefiet ijsshow voor daklozen die primair bedoeld is als amusante avond voor publiek dat anders niet zo snel in het theater komt. In Kunstencentrum Las Palmas op de Kop van Zuid is daarin een ijsvloer aangelegd met aan drie zijden tribunes, net als bij de echte Holiday on Ice shows. Het ijs blijkt bij nadere beschouwing opgebouwd uit modules, blokken die als vierkante puzzelstukjes in elkaar passen. Op de ijsvloer zes grote pilaren waar monitoren voor hangen zodat het publiek niks van hetgeen zich er achter afspeelt hoeft te missen.
Om op de tribunes te kunnen plaatsnemen moet het publiek eerst door de daklozenopvang, waar een beetje sfeer opgesnoven kan worden van hoe het bestaan van een dakloze er uit ziet. In de haast van de meeste mensen (waaronder zeker één bus vol met scholieren) om naar binnen te komen gaat het effect van deze entree jammer genoeg een klein beetje verloren.
Op de première avond is de sfeer in de zaal uitgelaten in afwachting van wat er komen gaat. Er speelt vrolijke muziek, een neutraal kijkende en sjofel geklede man maakt op zijn schoenen glijdend achter een dweilmachine eindeloos rondjes op de ijsvloer, er worden glow-in-the-dark stokjes uitgedeeld en het lijkt een spetterende avond te worden.
Jammer genoeg wordt die belofte niet helemaal waargemaakt althans niet in het theatrale gedeelte. Acteurs in opzichtige en over-the-top-kostuums spelen karikaturale daklozen waarvan we vooral te weten komen dat ze veel drinken en andere geestverruimende middelen nuttigen. Er wordt een Idols-achtige klucht opgevoerd met een gladde witgetande presentator en een 'regisseuse' die van het prachtige nummer uit de West Side Story een tussen-de-schuif-deuren variant ten beste geeft: "There's a place for them". De daklozen doen in tutu'tjes gehuld een nummer met flessen, een act met een supermarktkarretje als danspartner en een variant op de stervende zwaan uit Tsjaikowski's Zwanenmeer.
Gaandeweg de show blijkt er toch meer verhaal in het verleden van sommige daklozen te zijn dan op het eerste gezicht het geval is, herenigingen vinden plaats, politieke correctheid wordt getoetst en het asielzoekersthema wordt ook nog even aangestipt. Er ontrolt zich een scenario met veel kleur, beweging, geweld, licht en geluid zodat het verhaal eigenlijk ten onder gaat in het spektakel.
De scholieren om ons heen lijken zich uitstekend te vermaken maar voor ons bereikt deze voorstelling toch niet het niveau dat we er - gezien eerdere producties van Pieter Kramer (zoals het fantastische Lang en Gelukkig) - van verwacht hadden. In feite is het net als met Sterren dansen op het IJs: het is best knap wat ze doen maar het boeit niet echt. Daardoor is de humor te plat en te obligaat, de aankleding te cliché en de verhaallijn te weinig uitgewerkt. Waar ik een mengeling had verwacht van kunst, camp, humor en spektakel kregen we een kolderiek en vernuftig visueel spektakel met weinig theatrale zeggingskracht voorgechoteld en betrapte ik mezelf op enige gaapmomenten naarmate de voorstelling vorderde. Overigens werd er ook nog echt mooi op het ijs gedanst door kunstschaatster Kyra Vancrayelyngh, een prachtig stukje in een verder oppervlakkig voorstelling.
Wellicht zijn we verwend als echte theaterliefhebbers. Deze voorstelling mikt immers niet op ons maar op een hele andere doelgroep die nooit in het theater komt. Voor hen biedt Daklozen On Ice ongetwijfeld een hele andere kijk op wat je in het theater allemaal kunt meemaken. Of ze met de boodschap naar huis gaan die Kramer er in heeft geprobeerd te leggen, namelijk dat daklozen niet anders zijn dan jij en ik en dat ze uit alle rangen en standen komen, is maar zeer de vraag.
Grappig genoeg vonden we in Google dat het idee al eens eerder is uitgevoerd en wel in Tilburg:
Studenten van Fontys organiseren in samenwerking met Traverse schaatsavond voor thuis- en dakloze Tilburgers
"Thuis- en daklozen dansen op het ijs"
Op 7 november krijgen thuis- en daklozen uit Tilburg de mogelijkheid deel te nemen aan een heus schaatsparcours. IJssportcentrum Stappegoor heeft haar accommodatie ter beschikking gesteld. Vijf studenten van Fontys Hogescholen hebben, in samenwerking met Traverse, de avond georganiseerd. Van 19.30 tot 21.30 kunnen de thuis- en dakloze Tilburgers er terecht.
"Deze projectgroep had gekozen om een triatlon te organiseren voor een buitengewone doelgroep met een buitengewone sport. We wilden iets origineels bedenken en hebben gekeken voor welke doelgroep er weinig te doen is. Voor thuis- en dakloze mensen bleek dit het geval te zijn, dus hebben we gekozen iets leuks voor hen te organiseren", vertelt Ellen Tiggelovend, één van de studenten, enthousiast. Met behulp van de medewerking van Traverse hebben ze een triatlon bedacht, waarbij de schaatsers in groepjes van vijf een parcours af moeten leggen. Zo moeten ze een grote ronde schaatsen, in een treintje achter elkaar en een slalom. De groep met de snelste tijd wint de hoofdprijs van vijfenzeventig euro.
Er is een groep van 80 mensen benaderd. Dankzij de sponsoring van het ijssportcentrum krijgen de thuis- en daklozen voor één euro toegang tot de baan.
En dan blijkt maar weer eens dat de werkelijkheid soms gekker is dan de wildste fantasie. Daklozen On Ice is nog tot en met 2 maart te zien in Las Palmas.
RO Theater - website
Vis Vis - website
Spel
Herman Gilis, Jacqueline Blom, Rogier Philipoom, Lukas Smolders, Arjen Anker, Marinus Vroom, Reineke Jonker, Eric Hofland, Kyra Vancrayelynghe
Regie - Pieter Kramer
Decorontwerp - Vis Vis