Onderwerp: TONEEL
24 Oktober 2007
Wuivend Graan | Wat doen wij er toe?
Door Barbara Klomp met foto's van Ben van Duin (klik voor vergroting)
Gezien: 17 oktober De Kom, Nieuwegein
Op het podium staat een katheder. Een man loopt zenuwachtig heen en weer. Hij kijkt op zijn horloge. Stapt van het toneel, loopt door het gangpad naar de deuren en weer terug. Het publiek loopt de zaal in, zoekt hun plek. De zaal stroomt vol en de man loopt meer heen en weer. Zenuwachtiger.
Op een scherm lezen wij de eerste dia van een presentatie “Wat doen wij er toe? Ethiek in het licht der evolutie”
We zijn bij een lezing en wij, het publiek, spelen het publiek.
Wanneer het voltallig publiek binnen is, neemt de man, Drs. Joh. De Bruyn, voorzitter van de NSKAGW, plaats achter de katheder. Het is de laatste in de lezingenreeks en de inleider heeft het aflaten weten. Hij is niet bereikbaar en niet komen opdagen. En dus neemt de voorzitter zijn functie maar over. Er volgt een warrig verhaal, waarin de lezer, een Maarten van Rossum-achtige populistische deskundige, wordt aangekondigd. Dr. Henrik G. van Woerdekom, gast in menig praatprogramma en schrijver van boeken als ‘Help, de zin en onzin van de hulpverlening’, zijn kinderboek ‘Saskiaatjes Schat Zoektocht’ en zijn meest recente boek ‘Wegen naar respect’. Wim T. Schippers weet met Wuivend graan de grenzen van de theaterwetten totaal te negeren. Het absurdisme van Schippers zit niet zo zeer in de onderwerpen, die bij deze voorstelling variëren van wetenschappelijke referaten tot soapachtige familieproblemen. Het absurdisme van Schippers zit in de rolverdeling, die geen rolverdeling is. Het publiek is geen publiek, of wel, maar spelen dat. De voorstelling is geen toneelstuk, maar een lezing, of lijkt dat.
Waar je bij een tv-programma van Schippers nog kan zappen, of even koffie kan gaan zetten, in het theater ontkom je niet aan zijn werkelijkheid. Je zit er midden in. Je bent een net zo essentieel onderdeel als het decor (de theaterzaal) het licht (zaallicht) en de acteurs. De acteurs, die zo blijkt, ook je buurman kunnen zijn of de kuchende vrouw een paar rijen voor je.
Titus Muizelaar is meer dan geloofwaardig als populistische wetenschapper, maar vooral Kees Hulst zet een formidabele regelneef en voorzitter van de NSKAGW neer, die steeds inbreekt in de lezing, omdat hij het allemaal te graag wil regelen. Er valt niet veel te regelen. Het script is immers geschreven door Wim T. Schippers en die zal het zijn personages niet zo makkelijk maken.
Niet alleen is de inleider niet komen opdagen, ook de moeder van Dr van Woerdekom (gespeeld door Nelly Frijda) komt ongevraagd het toneel op om zich met de lezing te bemoeien.
Voorin de zaal zit de nieuwe vriendin van van Woerdekom (Raymonde de Kuyper), in het midden van de rij voor ons, blijkt zijn ex-vrouw te zitten. En later stormt ook nog zijn dochter de zaal binnen.
Tussen alle onderbrekingen door krijgen we ook nog daadwerkelijk een lezing over de ethiek, van Galileo Galileï, via Priestley’s Flogiston-theorie (hé, waar kennen we die naam ook weer van), naar de huidige natuurwetenschappers als Frans de Waal. Steeds als je net helemaal meegenomen wordt in een prachtig wetenschappelijke verhandeling, rukt Schippers je weer weg en grijpt een familielid, dan wel een andere aanwezige in en zijn we deelgenoot van een ordinaire familieruzie.
Op het moment dat het onderwerp “Vrije wil” besproken wordt en op de beamer prijkt, zien we hoe de ex-vrouw en de nieuwe vriendin van de professor op slapstick-achtige wijze met elkaar op de vuist gaan.
Ondertussen hebben de dochter en de voorzitter van de NSKAGW elkaar gevonden in de muziek. Zij zingt summertime, terwijl hij een piano uit te coulissen sleept en haar hierop gaat begeleiden.
De moeder heeft de microfoon bemachtigd en zegt een versje op, “Wij komen overal vandaan, het is een komen en gaan (&hellip) Ach, wij zijn als wuivend graan (&hellip)”.
Op de beamer staat de tekst “Ethics dilemma grid”. Een grid dat niet ijzersterk blijkt. Samen met de familiebanden, de goede bedoelingen en de inzet van de voorzitter van de NSKAGW (waarvan wij ook aan het einde van de voorstelling niet weten waar dit voor staat), valt het decor inclusief het Ethics dillema grid in een.
Wuivend graan blijft echter overeind. Als een huis. Want wat een leuke voorstelling!
Voor zover je van een voorstelling kan spreken, wat een interessante lezing!
Alles klopt. De tekst van Wim T. Schippers, deze acteurs, regisseur (Titus Tiel Groenestege) en ‘last but not least’ wijzelf in de rol van publiek versterken elkaar meer dan je kan verwachten.
Wuivend Graan - speellijst
Spel
Nelly Frijda, Anke van 't Hof, Kees Hulst, Raymonde de Kuyper, Titus Muizelaar, Olga Zuiderhoek en Randy Fokke