Onderwerp: LOCATIETHEATER, Festival aan de Werf, FESTIVAL

29 Mei 2007

Gerucht van Lotte van den Berg een belevenis 'op de vierkante millimeter'

Tekst en beeld van Mieke Kreunen (klik voor vergroting)

Lotte van den Berg is een theatermaker met een hele eigen stijl waarin ze vooral de leegte en de stilte opzoekt en daarmee ruimte en aandacht vrijmaakt voor kleine, schijnbaar onbeduidende gebeurtenissen. Het Janskerkhof, midden in Utrecht, is daarom voor haar voorstelling wel een hele aparte locatie.
Waar het publiek normaal gesproken van buiten naar binnen kijkt om een voorstelling te zien kijken de toeschouwers bij Gerucht van binnen naar buiten. Van den Berg heeft namelijk een geluidsdichte keet van 10 x 10 meter neergezet waarin plaats is voor een tribune met toeschouwers. Aan één kant van de keet is een glazen wand die de mogelijkheid biedt om naar buiten te kijken. Aan de buitenkant zie je niet wat zich binnen afspeelt maar spiegelt de stad zich in de keet.

De stad is het decor voor de voorstelling die Van den Berg maakte, een decor waarin ze met relatief kleine ingrepen haar invloed doet gelden. Dat doet ze onder andere door het manipuleren van het geluid van de stad, dat soms wel, soms niet, soms gefilterd en een andere keer met één detail er uit te horen is. Soms horen we een soundtrack van buitengeluid of muziek.

Daarnaast zijn er vier acteurs die werkend vanuit de keet de stad verkennen en 'bestormen'. Ze dragen alleen een microfoon met zender zodat we - ook weer als Van den Berg het wil - kunnen horen wat ze zeggen of waar ze mee bezig zijn. De eerste man die de keet verlaat ontketent meteen een lachsalvo op de tribune door een sprintje te trekken naar de bus waarna we hem hangend aan de paal naast de chauffeur uit beeld zien verdwijnen. Dan vertrekt een vrouw met klikkende hakjes en een plastic tas aan haar hand. Ook de andere twee gaan naar buiten, eerst apart maar later ontmoeten ze elkaar in het blikveld van de keet en maken contact met elkaar: praten en doen een spelletje. De vrouw van dit stel verzamelt kleine voorwerpen die ze in de zak van haar broek stopt (behalve de gehavende fiets en de stok die ze aansleept maar die daarvoor te groot zijn).



Met regelmaat komen de acteurs terug in de keet om even bij te komen. Trekken andere schoenen aan of doen een jas of trui aan of uit. De verzamelde vrouw zeult een enorme bouwsteen naar binnen. Het zal later een kado blijken te zijn voor haar 'speelkameraad'.

Veel voorbijgangers lopen gewoon aan de keet voorbij. Slechts een enkeling lijkt geïnteresseerd in wat zich er afspeelt en neemt de moeite om even verder te kijken. Een meneer op een oranje fiets heeft wel erg veel belangstelling. Hij wil wel weten wat er binnen gebeurt. Hij is er zich niet van bewust dat hij meespeelt in onze voorstelling en dat zorgt voor hilariteit onder de toeschouwers.
De vrouw met de hakjes verwisselt haar 'klik klaks' voor degelijke oude vrouwenschoenen en gaat daarna de straat op als een vrouw die zeer slecht ter been is. Onzeker wankelt ze over de drempels van de stoep en het fietspad naar de overkant van de straat. Wij houden ons hart vast en zien haar in gedachten al vallen en sommige voorbijgangers zien dat ook. Prachtig!

Al met al vliegt het ruime uur dat de voorstelling duurt voorbij en ben ik verrast dat het alweer voorbij is. Waarom doe ik dat niet vaker, gewoon maar kijken en luisteren naar de stad, de mensen, het geluid, de kleine dingen?
Over de voorstellingen van Lotte van den Berg wordt soms gezegd dat ze onbegrijpelijk zijn en dat is misschien ook zo als je op zoek bent naar een oordeel of een mening. In Gerucht laat ze de toeschouwers namelijk vooral kijken en beleven zonder er een oordeel of conclusie aan te verbinden. Voor mij gaat haar werk over terugkeren naar de essentie van de dingen en kijken waar je kiest om de gebeurtenissen te beïnvloeden en wat het effect is van je handelen tot in het kleinste detail. Daarmee wordt het in die doos van 10 x 10 meter een belevenis op de 'vierkante millimeter' waarvan ik in ieder geval zeer heb genoten.

Ik schreef eerder al eens over een workshop die Lotte van den Berg gaf op het Festival Nieuwe Grond iin 2006. Lees dat artikel hier.

Festival aan de Werf - website
Lotte van den Berg - webpagina

Regie: Lotte van den Berg
Spel: Ward Weemhof, Carola Bartschiger, Peter Seynaeve en Abke Haring
Geluidsontwerp: Charo Calvo