Onderwerp: Festival aan de Werf, FESTIVAL

19 Mei 2007

Opening Festival aan de Werf

Tekst en beeld van Mieke Kreunen (klik voor vergroting)

Afgelopen donderdag in het Griftpark te Utrecht ging het Festival aan de Werf van start. Dit multidisciplinaire festival is zo'n beetje de start van het theaterfestivalseizoen en er waren dan ook heel wat programmeurs en artistiek leiders van verschillende binnenlandse en buitenlandse festivals aanwezig om de opening bij te wonen. Als lokatie was gekozen voor de 'Souk de la parole' oftewel 'markt van het woord', een enorme van bamboestokken opgetrokken constructie geïnspireerd op de Arabische markten en ontworpen door het Autralische Bambuco. Hoewel de weersvoorspelling tamelijk slecht was scheen de zon uitbundig en was en behoorlijk wat blauw te zien tussen de wolken.

Buiten de bamboeconstructie staat de mobiele espressokar te stomen en te blazen en in de souk beklimt Yvonne Franquinet, artistiek directeur van Festival aan de Werf 'de bron' in het midden om de menigte toe te spreken. Haar toespraak is hieronder te lezen. Tot slot van haar verhaal nodigt ze de bezoekers van het festival uit anders te kijken en vooral te ervaren. Er is dan ook heel wat interessants te beleven in Utrecht tot en met 26 mei met 66 producties en maar liefst 17 premières.

In de programmering zijn een aantal clusters aangebracht:

• Sense & Sensitivity biedt intieme en intensieve ervaringsvoorstellingen. Bezoekers zijn aanschouwer en soms ook deelnemer van zintuiglijke, gevoelige belevenissen.
• Het reizende platform voor performances in de hedendaagse beeldende kunst, If I Can’t Dance, is terug op het festival.
• Jaarlijks bevolken internationale kunstenaars het festival: in Spaanse Folias zijn artiesten uit Spanje aan de beurt. In totaal zijn er 20 voorstellingen van buitenlandse makers. Niet alleen komen deze kunstenaars naar Utrecht; ook reizen enkele Huis a/d Werf voorstellingen door naar buitenlandse podia.
• Proud to Present geeft het publiek de highlights uit het Nederlandse landschap van theater, beeldende kunst en nieuwe muziek.
• In het kader van de kunst wordt veelvuldig gewerkt aan een duurzame samenleving. Hier geeft Recycle de Stad een goed beeld van.
• En Verhalen Verteld vormt een cluster met bijzondere beeldtaal van moderne en eigentijdse troubadours.
• In Premier Etage maakt het publiek kennis met werk van jonge talentvolle theatermakers van de Hogeschool van de Kunsten.
• Tot slot prijkt op het bruisende festivalhart aan de Neude een indrukwekkende installatie van aanrechtbladen waar weer een spectaculair muziekprogramma staat onder de noemer Neude Verleidt.

De functie van Huis en Festival a/d Werf als productiehuis voor jonge makers wordt onderschreven door acht voorstellingen van Nederlandse kunstenaars die onder de hoede van Huis en Festival a/d Werf hun (eerste) grote productie mogen neerzetten. Zo werken zij aan hun expertise en ontwikkeling tussen grote, internationale voorstellingen met gerenommeerde makers.

Het volledige programma is te vinden op de website van Festival aan de Werf en we zullen voor Cultuurpodium.nl een selectie maken uit de vele interessante voorstellingen die het festival te bieden heeft.

Festival aan de Werf - website

Openingsspeech Yvonne Franquinet “ Artistiek Leider Festival a/d Werf

Welkom in de Souk, een project waar we twee jaar over gesproken en aan gewerkt hebben. Welkom bezoekers, In Situ-partners en kunstenaars uit Nederland, Frankrijk, Canada, Australië, die zich in ons internationaal productiehuis hebben genesteld. bij de wereldpremière van deze voorstelling waarin we proberen de intimiteit van het verhalen vertellen en de visuele kracht van het locatietheater bijeen te brengen.

Toen het gesprek begon over de Souk, was de bron waarop ik sta een van de eerste en centrale punten van de Souk. Deze bron is het centrum van waaruit de hele constructie wordt opgebouwd. En geloof me, het is een bron van waaruit gedurende het hele proces vele vragen zijn komen opborrelen. Vragen die hun weg in de Souk hebben gevonden via de kraam van Cecile en Renske.

Ik hou van vragen stellen, ook al past dat niet zo bij deze tijd. Het is meer een tijd van daadkrachtige samenvattingen en stellingen. “De snelheid van het leven is nu zo groot dat we ons nergens meer lang op kunnen concentreren”, schrijft Salman Rushdie, een van mijn favoriete schrijvers die zijn observaties altijd in een sprookjesachtige verbeelding weet te vangen. “Aan nieuwsfeiten moeten onmiddellijk korte samenvattingen worden gehecht, waarin de betekenis wordt verklaard en gecategoriseerd, zodat we verder kunnen, gesterkt door de illusie dat we iets hebben begrepen.”
Zo las ik zaterdag in de Volkskrant een mooie samenvatting. Het politieke debat over de inburgering is voorbij. En de VVD is de onbetwiste winnaar van het debat met haar stelling dat migranten zich moeten aanpassen, niet zozeer aan de westerse cultuur, als wel aan de morele waarheid. Onze morele waarheid wel te verstaan. Krijgt u het daar ook een beetje ongemakkelijk van? Het is een artikel van Thomas Spijkerboer. En hij brengt hier tegenin, dat ons systeem toch juist eeuwenlang gebaseerd is op het feit we helemaal niet kunnen weten wat goed en waar is. En dat zelfs de meest elementaire zekerheden wel eens onwaar kunnen zijn. Dat vind ik een hele geruststellende gedachte.
Zo heb ik nog een samenvatting: er schijnt een probleem te zijn gesignaleerd in de grote zalen van het theater en daarom moeten de kleine gezelschappen wijken. Hebt u de rushdiaanse illusie dat u dit begrepen hebt?
Zo heb ik nog een vraag die mij al een tijdje bezig houdt: is de mens geboren met een erfzonde of juist met een erfdeugd?

Als u ondertussen denkt, wat is dit een warrig verhaal en waar gaat het heen? Dan heeft u gelijk: het is een warrig verhaal, want ook ik sta uit onvermogen bij deze bron te orakelen, maar in alle bescheidenheid, het gaat wel ergens heen.

Terug dus naar de illusionistische samenvattingen en schijnzekerheden, die helpen ons het vraagstuk van deze tijd te ontlopen. Want eigenlijk weten we allemaal wat de analyse is. Men vindt het eigenlijk gewoon te veel. En dat is lastig. Of het nu de enorme kennis op internet is waardoor je je een onwetende voelt, of de stapels zorgverzekeringen waaruit je gedwongen wordt te kiezen, het is allemaal veel.
Als reactie op deze veelheid van informatie klinkt een nieuwe stem; de oplossing ligt in het verleden, toen alles nog helder was en duidelijk: toen je wist wie er rood en wie er liberaal was, wie rood katholiek en wie de beste voetballer was.

Nu hoor ik u al denken: gaat ook Huis en Festival a/d werf, toch altijd zo bekend om zijn progressiviteit, nu ook mee in de nieuwe trend waarin conservatief opeens in is en waarin progressief denken ouderwets wordt genoemd. Maakt u geen zorgen, ik sta hier niet bij deze raadselput om u mee te nemen in de stroom van normen en waarden, en samenzijn. Noch wil ik abortus opnieuw ter discussie stellen of de verworvenheden van het kleine theatercircuit tot een bijzaak reduceren.

Wat dan wel? Ik blijf nog even parasiteren op het werk van Rushdie
“ Tegenwoordig is alles cultuur. Eten is cultuur en religie is cultuur en tuinieren ook. Lifestyle is cultuur en politiek is cultuur en ras is cultuur en dan heb je nog de overvloed aan seksuele culturen en laten we de subculturen niet vergeten. Sport is natuurlijk een belangrijke cultuur. Maar als hooliganisme nu ook cultuur is, heeft het woord eigenlijk elke betekenis verloren. En dat is alleen erg als je denkt dat cultuur iets anders is, iets met kunst, verbeelding, opleiding en ethiek, iets wat het waarnemingsvermogen verruimt in plaats van vernauwt, waardoor we verder kunnen kijken dan de nationale stereotypen en de schitterende complexiteit van het leven kunnen zien.

En dan blijkt toch dat alles weer verband houdt met elkaar, en dat deze schitterende complexiteit door kunstenaars gebruikt wordt. In de veelheid van het aanbod moet je een nieuwe weg vinden om de informatie te verwerken en te delen met elkaar. Moet je op een andere manier kijken. Deze tijd van drukte vraagt om aandacht, rust en concentratie.

Weet u, ik zou u in een kleine en laatste zijsprong, nog een verhaal willen vertellen, een verhaal waarbij ik niet weet of het hier gaat om wijsheid of naïviteit. Ik laat het aan u om hierover een oordeel te vellen.
Het is een korte persoonlijke anekdote over twee vriendinnen van mij; de ene woont in een klein dorp, heeft twee kinderen, twee meisjes. Het is een gemengd huwelijk, maar beide ouders zijn wit, dus dat valt niet op. De andere vriendin woont in Amsterdam en heeft onlangs twee kinderen uit Ethiopië geadopteerd. Twee jongetjes, een tweeling van 3 jaar oud. Ze hebben lang gewacht op hun kinderen, en vrienden en familie wachtten en leefden mee. Toen de foto’s van het tweetal binnenkwamen, was iedereen verrukt. Zo ook het dochtertje van mijn dorpse vriendin. Het idee van adoptie fascineerde haar zo dat ze er alles over wilde weten en er zelfs een spreekbeurt over hield. Op een dag gingen moeder en dochter op bezoek in Amsterdam. Het meisje keek om zich heen en zei vol verbazing: mama, hier in Amsterdam zijn heel veel mensen geadopteerd! Geweldig, met een zin adopteerde zij alle allochtonen, vluchtelingen en toeristen. Stel je dat eens voor, opgenomen in onze huizen, in onze familie, aan onze tafel, in ons bed en onze badkamer. Zo’n blik biedt toch zo veel meer dan onze morele waarheid.

De kunstenaars van deze festivaleditie nodigen u uit om anders te kijken, om de ballast opzij te zetten en net als dat meisje met open blik en aandacht te kijken naar wat er gebeurt, en te ervaren wat er gebeurt.

Namens al onze medewerkers en namens Lotte van den Berg, Dries Verhoeven, Roos van Geffen, Aafke de Vries, Lizzy Timmers, Arnoud Noordegraaf, Francine Vidal, Le Nu Perdu, Odd Enjinears, Rauser en Co, Maria Jerez, Nave Cultural, Jutta Koether, The Otolith Group, Ex Nihilo, Jeroen Kee en 2012 Architecten nodig ik u uit om het festival te openen.