Onderwerp: TONEEL
7 April 2007
Wees ons genadig “ De Mexicaanse Hond
(thumbnail) 
Door Aukje met foto's van Ben van Duin (klik voor vergroting)
Gezien op 1 april Stadsschouwburg Amsterdam
Aan het begin van het theaterseizoen is weinig bekend over het stuk dat Alex van Warmerdam gaat schrijven, of aan het schrijven is. Er is titel noch inhoud. Wel is bekend wie de hoofdrollen zullen vertolken. Kenners hebben ook geen verdere informatie nodig. Een stuk geschreven door Alex van Warmerdam met in de hoofdrollen o.a. Pierre Bokma en Ariane Schluter staan garant voor succes.
Alex van Warmerdam verwierf in Nederland bekendheid met films als ‘De Noorderlingen’, ‘De Jurk’ en ‘Kleine Teun’. Maar ook in het theater heeft Van Warmerdam jaren geleden zijn visitekaartje afgegeven, met prachtige stukken als ‘Adel Blank’ en ‘De Verschrikkelijke Moeder’. De bezoeker weet daarom wat hij kan verwachten: absurdistische, soms surrealistische stukken waarin het draait om onderlinge relaties, in gezins- en/of vriendschappelijke vorm. In ‘Wees Ons Genadig’ gaat het om drie mannen en één vrouw. Katherina (Ariane Schluter) is al tien jaar getrouwd met Julius (Pierre Bokma), een schilder. Ze houdt van Julius, zegt ze, maar verlaat hem omdat ze vindt dat hij niet kan schilderen. Altijd gevonden ook, maar nooit eerder gezegd. Julius is geschokt en probeert haar van zijn schilderskunsten te overtuigen. Terwijl hij dat doet, sluit hij een eenzijdige weddenschap af met Simon (Aat Ceelen). Overtuigt hij Katherina niet, dan moet hij voor onbepaalde tijd Simon dienen als knecht. Overtuigt hij haar wel, dan heeft hij én zijn vrouw teruggewonnen én zijn vrijheid behouden. Julius laat Katherina zijn mooiste schilderij zien. Katherina zucht diep, schudt teleurgesteld en vol mededogen haar hoofd en vertrekt.
Dan komt ze Simon tegen. Ze is verrukt als hij hoort dat hij een dichter is. Ze valt als een blok voor mannen die de schone kunsten bedrijven. Samen lopen ze weg, op de voet gevolgd door de tot knecht veroordeelde Julius. Met pijn in zijn hart ziet hij hun liefde opbloeien. Tot Katherina van Simon een gedicht eist. Een gedicht dat haar omver zal blazen, zo goed. Zal Simon’s dichtkunsten haar verlangen naar kwaliteit kunnen stillen?
De derde man in het verhaal, Jack, die ook een relatie aangaat met Katherina, wordt gespeeld door de Belg Stefaan Degand. In tegenstelling tot de anderen heeft hij maar een kort verleden met Van Warmerdam, hij speelde alleen in de film ‘Ober’. Aat Ceelen speelt al sinds de jaren ’80 bij De Mexicaanse Hond, Ariane Schluter in enkele van zijn films en Pierre Bokma in zijn laatste toneelstukken.
Het decor is vernuftig. Aan de achterzijde van het toneel hangen vier doeken met geschilderde donkere mannen. Ze tonen het publiek hun achterkant, daarna worden ze gedraaid zodat we hun zijkant zien, en als laatste hun voorkant. De spelers staan op een schuin omhoog lopend stuk hout, met een klein huisje of een waslijn als props, die even snel verdwijnen als ze waren verschenen.
‘Wees Ons Genadig’ lijkt op het Gebroeders Grimm-sprookje ‘Van de visser en zijn vrouw’ over Piggelmee de Visser en zijn vrouw Tureluur. Als Piggelmee een goudvis vangt, vraagt de vis hem vrij te laten in ruil voor een wens. Piggelmee heeft geen wensen, zijn vrouw daarentegen wel. Ze wenst een groter huis, daarna geld, wil daarna koningin worden en daarna de macht van God bezitten. De laatste wens is de druppel en de goudvis maakt alle wensen ongedaan. De visser en zijn vrouw zijn weer net zo arm als voorheen. De moraal van het verhaal: hoogmoed komt voor de val. Dat lijkt ook de boodschap te zijn van ‘Wees Ons Genadig’. Nooit tevreden kunnen zijn, buitenproportionele eisen stellen.
In de anderhalf uur durende voorstelling komen de kwaliteiten van de acteurs goed naar voren. Allen komen op een gelijkwaardige manier als hoofdrol- en bijspeler aan bod, behalve Ariane Schluter, die de rode draad in het verhaal heeft en daardoor altijd een hoofdrol speelt. Dat doet ze op verbluffende wijze, in haar roze truitje en groene rok. Alle drie de mannen hunkeren op hun eigen manier naar haar liefde, en Van Warmerdam heeft dat op een prachtige en heldere manier weergegeven. En hoewel het eind geheel onverwacht wordt aangekondigd, is het verhaal duidelijk gestructureerd. ‘Wees Ons Genadig’ is geen meesterwerk, maar het lijkt me ook schier onmogelijk om elk geschreven stuk te laten tippen aan ‘Adel Blank’ en ‘De Verschrikkelijke Moeder’. Maar vermakelijk zijn zijn stukken altijd. Zoals ‘Wees Ons Genadig’ dat ook absoluut is. Kijk hier voor de trailer. Luister hier naar het interview met Pierre Bokman in onze podcast.
Wees Ons Genadig - website
Regie - Alex van Warmerdam
Spel: Ariane Schluter, Pierre Bokma, Aat Ceelen, Stefaan Degand