Onderwerp: OPERA EN OPERETTE
1 Januari 2007
Mozart Da Ponte - Le Nozze di Figaro
Door Mieke Kreunen met foto's van A.T. Schaeffer (klik voor vergroting)
'Le nozze di figaro' betekent 'Het huwelijk van Figaro' en het libretto van Lorenzo Da Ponte is gebaseerd op een blijspel van Beaumarchais. Dat bijspel is een vervolg op een ander bekend stuk van dezelfde schrijver: De Barbier van Sevilla. Met al zijn intriges, persoonsverwisselingen en verkleedpartijen en soms niet helemaal plausibele verwikkelingen is Le Nozze een 'opera buffa' bij uitstek.
Het draait in Le Nozze di Figaro om geld en macht en het web van intriges dat daardoor ontstaat is geplaatst in een moderne setting van een commercieel bedrijf. Regisseurs Wieler en Morabito laten het verhaal spelen in de showroom van het automerk Almaviva waar 'CEO' Almaviva de scepter zwaait. Zijn vrouw Rosina is designer en de jonge Figaro zijn managementassistent en wellicht ook beoogde 'kroonprins'. Hoofd communicatie is Don Basilio en Suzanna is de Personal Assistant van Rosina hoewel ze soms ook wel voor Figaro en Almaviva lijkt te werken. Cherubino is natuurlijk een jonge automonteur en Antonio het hoofd van de beveiliging.
Het bedrijf is sterk hiërarchisch ingericht waarbij topman Almaviva die zich niet alleen zakelijk maar ook anderszins alles meent te kunnen permitteren. Zo aast hij op een avontuurtje met Susanna maar helaas, zij die staat net op het punt te gaan trouwen met Figaro. Almaviva kan Susanna's amoureuze aandacht niet opeisen nu hij het 'Ius Primae Noctis' (het recht van de landheer om met een onderhorige vrouw in de huwelijksnacht het bed te delen) net heeft afgeschaft dus moet andere wegen zoeken om met haar aan te pappen. Eén van de middelen die hij daartoe inzet is het niet geven van zijn toestemming voor het huwelijk. Figaro doet er op zijn beurt alles aan om zijn huwelijk er door te drukken. Susanna zit gevangen tussen de twee mannen waarvan de één (Figaro) vastbesloten is haar voor zichzelf te houden (Non sar ) terwijl de ander zijn concurrent dat geluk misgunt (Vedr ² mentre io sospiro).
Rosina en Susanna spannen met hulp van Cherubino samen om in ieder hun eigen echtgenoot in het gareel te krijgen. Dat leidt tot verwarrende verwikkelingen en personages die zich voordoen als anderen maar gelukkig komt het allemaal aan het eind weer goed en wordt er toch getrouwd.
Ik vond het gewaagd maar ook interessant hoe Wieler en Morabito deze opera hebben vertaald naar een moderne enscenering waarin overigens nog steeds een feodaal klassensysteem bestaat. Dat levert soms wat vrije vertalingen op en gebeurtenissen die niet helemaal consistent zijn maar een kniesoor die daarop let. De zangbezetting was immers ijzersterk met Danielle de Niese als Susanna, Luca Pisaroni als Figaro, Garry Magee als Almaviva en Cellia Costea als Rosina in de hoofdrollen. Maar ook een aantal kleinere rollen waren uitstekend bezet met Charlotte Margiono (Marcellina), Marcel Reijans als Basilio en Maite Beaumont als Cherubino.
Het decor was vernuftig met de loopbrug waarop zich een aantal scènes afspelen. Handig om Cherubino via een vlizotrap in het plafond te laten verdwijnen en verschrikkelijk mooi gevonden was de verlichte lift waarin sommige aria's gewoon doorgezongen werden.
Ik was zelf wat minder gecharmeerd van de videobeelden van de bewakingscamera's die nog wel aardig waren in de scène met de gebroken bloempotten maar in het vierde bedrijf vond ik het langdradig en saai. Het podium is op dat moment leeg en de metafoor van het bedrijf helemaal verdwenen. De onduidelijke bewegingen van de hoofdpersonen in elkaar kleren die door de struiken schuifelen op de videobeelden is eerder afleidend dan versterkend voor de schitterende muziek in dit bedrijf.
Er klonk wel wat meer kritiek op deze moderne productie van deze en gene om mij heen, met name van mensen die deze opera vaak in een wat meer traditionele uitvoering hadden gezien en zich stoorden aan de vrijheden die de regisseurs zich permitteerden. Ikzelf heb in ieder geval - op een paar kleine puntjes na - geweldig genoten van Le Nozze di Figaro en ik was - getuige de vele "bravo's" die ik om mij heen hoorde - zeker de enige niet.
De Nederlandse Opera - website
Mozart|Da Ponte - website
Muzikale leiding - Ingo Metzmacher
Regie/dramaturgie - Jossi Wieler & Sergio Morabito
Decor - Barbara Ehnes
Kostuums - Anja Rabes
Licht - David Finn
Nederlands Kamerorkest & Koor van De Nederlandse Opera