Onderwerp: TONEEL
15 September 2006
TF1: Don Carlos “ Toneelgroep Amsterdam & De Theatercompagnie
Door Marieke van Soest met foto's van Chris van der Burght (klik voor groter)
gezien op 13 september in de Stadsschouwburg Amsterdam
Het verhaal van Don Carlos spreekt aan. Hij is de zoon van Philips II, dictator tijdens de tachtigjarige oorlog. Om politieke redenen trouwde Philips met de vrouw die aan Don Carlos was toegezegd. Elizabeth is zijn grote liefde, nu moet hij haar moeder noemen.
Hij zoekt steun bij zijn vriend, de markies van Posa, om een ontmoeting met haar te regelen. De markies bezoekt Don Carlos om steun te vinden voor de onderdrukte Nederlanden.
De tekst is van Friedrich Schiller en is geschreven in 1787. De uitdaging is om te laten zien dat deze oude tekst niets aan actualiteit heeft ingeboet.Ook dit spreekt aan: hoe is aan deze uitdaging vormgegeven? Als het doek opent, ontstaat een schril contrast tussen de prachtig gedecoreerde Stadsschouwburg en de strakke, futurische opbouw van het decor. Fel licht. Lichte, grote ruimtes, slechts enkele meubelstukken of attributen. De kleding van de spelers is eenvoudig en strak gestyleerd. Philips oogt als een wat oudere zakenman, Carlos loopt in Streetwear. De lange donkere jassen van biechtvader Domingo en de hertog van Alva, stralen een duistere kracht uit. Deze futuristische aankleding en de wat statische wijze waarop de oude tekst wordt uitgesproken, maken dat deze tekst inderdaad heel erg naar voren komt.
De tekst is sterk, verrassend om heel rake opmerkingen in zulke oude bewoordingen te horen. Het is hard werken voor de spelers, om de tekst te laten leven in deze sobere context. Waar het lukt ontstaat een wervelende energie tussen de spelers, die het stuk ineens heel sprankelend maakt. Het lukt echter niet voortdurend, waardoor ook statische momenten ontstaan.
Niet alleen voor de spelers is het hard werken, ook voor het publiek. Het volgen van de tekst vergt veel concentratie, zeker op de wat statische momenten. Na twee uur intensief luisteren deed mij dit de das om: ik was volledig niet meer in staat om iets op te nemen. Tijdens de pauze bleken meningen uit het publiek verdeeld. De een vond het stuk saai, een ander vond het vreselijk boeiend. Ik was getriggerd, benieuwd naar het verdere verloop, waarin de vriend zijn positie tussen vader en zoon voor eigen doelen gaat uitspelen. De pauze bleek echter niet voldoende om op te laden, waardoor ik het tweede gedeelte aan me voorbij moest laten gaan.
Naar mijn mening was in deze voorstelling sprake van ‘topsport’ op acteergebied. Een boeiend thema, mooi uitgewerkt, maar voor mij was het appèl op de concentratie te groot. Jammer.
Toneelgroep Amsterdam - website
Regie
Theu Boermans
Spel
Hans Croiset Philips II
Hadewych Minis Elisabeth van Valois
Fedja van Huet Don Carlos
Jacob Derwig Markies van Posa
Jappe Claes Hertog van Alva
e.a.