Onderwerp: WERELDMUZIEK, FESTIVAL
20 Juli 2006
Braziliaanse en Portugese acts op Blue Note Records Festival
Door Liesbeth Beeftink
Op dag vijf van het festival staat een programma van twee Braziliaanse acts, gevolgd door twee Portugese: Tania Maria, Ed Motta, Madredeus en Mariza. Vocalen en Latin zijn de thema's. Enigszins gelijksoortige acts zijn geklusterd. Tamme Tania Maria Als Tania Maria haar entree maakt, is het over de dertig graden Celsius en hebben velen het strand verkozen. Schertsend zegt Tania Maria wel te wachten tot er meer mensen komen. Ondertussen maakt de band vast muziek. De set begint met een relaxte bossa nova. Maria's broeierige zang glijdt loom naar de tonen, hier en daar opzettelijk vals. Als zij haar stem percussief gebruikt, is zij een stuk preciezer. Ze weet synchroon de noten van de piano te zingen, alsof er twee klankkasten van hetzelfde instrument zijn.
Tijdens een vocale drumpartij, laat Maria zien wat haar bijzonder maakt als instrumentalist. Ondanks verwoede pogingen om het publiek mee te krijgen in de latin sfeer, wordt het niet meer dan een wat slome siesta. Tijdens klassieker 'Mas que nada' heeft de afgedwongen bijdrage van de zaal veel weg van een iel kerkkoortje. Maria breit er na een inspiratieloze versie van 'Besame mucho' spoedig een eind aan. Misschien als zij later op de dag had gestaan, was er meer uit haar koker gekomen en was ook het publiek niet zo passief.
Ed Motta De afgelopen twee maanden toerden funk-soul man Ed Motta en zijn gevolg door Europa. Vanmiddag sloot hij die tour af in Gent met slechts de helft van zijn band. Zonder gitaar en blazers was het podium leger dan normaal, maar het gaf Motta de ruimte om zelf uit te pakken. En dat deed hij met een vocale improvisatie van zo'n tien minuten waar alle ontbrekende instrumenten voorbij kwamen: gitaren compleet met wah wah's, percussie en talloze baslijnen. Een complete catalogus aan geluiden komt uit de mond van deze virtuoos. De invloed van mannen als Stevie Wonder, Donny Hathaway en Curtis Mayfield zijn onmiskenbaar, al zegt Motta vooral inspiratie te halen uit het lezen van Belgische stripboeken en het drinken van Kriek Lambik. Centraal op het toneel gezeten, heeft de omvangrijke verschijning van Motta de allure van een bisschop. Met twee paar Fender Rhodes, een melodica, bas en drums en de indrukwekkende vocalen van Motta predikt de band funk en soul. Een op jazz georienteerd en nog altijd oververhit publiek zit wat bevreemd op de stoelen. Jammer, want deze band verdient een uitzinnige zaal.
Wiegende Madredeus Als Madredeus aan de beurt is, is de zaal afgeladen. Compleet met groupies. Op het podium doemt temidden van vier grijze heren, een in nevelen gehulde jonge zangeres op. Heupwiegend nadert zij de microfoon, een mythische verschijning. De theatrale aankleding is Madredeus ten voeten uit en past bij de muziek die ze maken. Drie statige gitaren en een synthesizer zetten een constante kadans neer. Daaroverheen dwarrelt de ijle stem van Teresa Salgueiro. Zowel de band als de zang is inhouden. Geen uitschieters in de spaarzame solo's, geen verrassingen. Door het ritme, dat in bijna alle liedjes hetzelfde is, werkt de muziek op den duur hypnotiserend. Wat mist is bezieling. Salgueiro vertelt dat het volgende lied gaat over de nostalgie naar zeilschepen die ooit in Lissabon voeren, maar de heimwee wordt niet smartelijk gebracht. Desondanks smult het publiek van dit concert zonder einde. Mijn aandacht gaat alweer uit naar de laatste voor vandaag, fadoster Mariza.
Mariza, wegens succes herhaald Mariza is, anders dan Madredeus, één brok samengebalde emotie vanaf het moment dat zij ten tonele verschijnt. De blonde Portugese maakt fado en is fado. Dat horen we in het doorleefde 'Mue fado mue' van de cd Transparente (2005), die zij samen met de Braziliaanse producer Jaques Morelenbaum opnam. Mariza vertelt het romantische verhaal van haar jeugd, die ze doorbracht in een oude wijk van Lissabon, waar haar ouders een kleine Taverne hebben. Fado-zangers komen er sinds jaren om muziek te maken en Mariza verloor er haar hart aan fado. Dit verhaal is precies wat het publiek, dat Mariza vorig jaar al in de armen sloot, wil horen. Het voldoet aan de verwachtingen van 'authentieke fado'. Belangrijker is dat Mariza haar persoonlijke verhaal deelt met de zaal en zo op een ontwapenende manier betrekt bij de muziek. De liedjes doen de rest. Prachtige arrangementen met drie gitaren, drie strijkers en een percussionist begeleiden de in traditionele fadojurk geklede zangeres. Haar temperamentvolle stem neemt een ademloos publiek aan de hand mee. Er is dan ook geen overreding nodig om de mensen te laten meeklappen en zingen. Iedereen wil delen in deze fado-ervaring. Het is een mooi gezicht als de gracieuze Mariza in de denkbeeldige armen van 'haar fado' over het podium danst. In de wijde rok lijkt ze een levend geworden afbeelding van Toulouse Lautrec. Als ze verder zingt, hoor en zie ik ineens iemand die zich kan meten met de charismatische Jacques Brel. Deze vrouw kan namelijk een publiek emotioneren. Mariza staat op grote muzikale hoogte. Blue Note Records Festival Gent - website