Onderwerp: TONEEL
19 Juli 2006
THEATER AMSTERDAMSE BOS: DE GOEDE MENS VAN SEZUAN van BERTOLT BRECHT
Door Paolo met foto's van Mieke Kreunen (klik voor vergroting)
Vrijdagavond 14 juli vond de officiële première plaats van de nieuwste voorstelling van het Theater Amsterdamse Bos in het Openluchttheater aldaar. Na twee slechte seizoenen achter elkaar, vanwege het slechte weer van de laatste zomers, werd het theatergezelschap bedreigd in haar bestaan. Vandaar dat dit jaar enkele wijzigingen werden aangebracht om de financiële risico’s enigszins te verminderen: het aantal betaalde gereserveerde zitplaatsen (€ 12,50) werd verhoogd naar 300 en in principe wordt thans een minimale bijdrage van de toeschouwers gevraagd van € 5 (aan het eind van de voorstelling te voldoen in de 'petten' van de acteurs). De ambiance van het Openluchttheater in het Amsterdamse Bos blijft uniek, de publiekstribune en het podium worden omgeven door het bos en dat creëert een extra intieme en toch ruimtelijke sfeer. In tegenstelling tot eerdere voorstellingen wordt bij deze voorstelling geen gebruik gemaakt van de mogelijkheden van het bos (achter het podium) zelf, maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd door de verrassende mogelijkheden die werden aangebracht op het podium en multifunctionele decor, dat er bij aanvang op zijn minst wat minimalistisch uitzag.
Vooral door de bijzondere bewerking door regisseuse Frances Sanders en Martine Vosmaer van het op zich vrij gecompliceerde theaterstuk van Bertolt Brecht én de bewerking van de muzikale intermezzo’s (liedjes door Harrie Jekkers) werd de ruim 2 uur durende voorstelling zeer toegankelijk voor een breed publiek. Het achtkoppige theatergezelschap wisselt voortdurend van personages, zonder dat dit leidt tot verwarring, eigenlijk zoals dat ook in de voorafgaande jaren steeds het geval was. Het centrale thema: hoe kun je een goed mens zijn en vooral blijven temidden van alle ellende en verleidingen om je heen, zelfs wanneer je door de Goden wordt beloond en uitverkoren om de titel van “de goede mens” te mogen dragen, wordt wervelend vertolkt.
Zoals de titel al aangeeft speelt het stuk zich af in de Chinese plaats Sezuan, alwaar het hoertje Shen Te wordt uitgeroepen tot “de goede mens”. De Goden belonen haar niet alleen met deze titel maar ook met geld (hoewel dat eigenlijk tegen de goddelijke regels is) waarmee zij een sigarenwinkel kan beginnen. Een “Flodderiaanse” uitvretersfamilie (detail: zij zijn allen uitgedost in kleding met een bakstenenmotief), komt op kosten van Shen Te “logeren”. Shen Te zelf wordt verliefd op een “slechte man” (Yang Sun) die slechts financiële motieven heeft voor het aangaan van de relatie terwijl er een “onbaatzuchtige” rijke kapper (Shu Fu) in de stad op zijn beurt verliefd wordt op Shen Te en alles voor haar wil doen om haar gelukkig te maken. Door alle slechte invloeden om haar heen dreigt zij haar winkel te verliezen, maar wordt dan geholpen door een oud echtpaar, dat haar wel geld wil lenen, dat zij belooft terug te betalen. Maar wanneer zij uiteindelijk alles kwijt is geraakt kan zij deze belofte eigenlijk niet meer nakomen. De Goden zien het allemaal met lede ogen aan en worden zelf ook in vertwijfeling gebracht als Shen Te in de moeilijke momenten haar “alter ego” aanspreekt en zich in de vorm van dit andere personage, haar keiharde en zakelijke “neef” Shui Ta presenteert, die haar steeds uit de nood weet te redden.
Dat was eigenlijk niet de bedoeling van de Goden. Tenslotte blijkt zij zwanger van de “slechte man”, met wie zij in eerste instantie zou trouwen, maar welk huwelijk uiteindelijk, toen zijn bedoelingen duidelijk waren geworden, nog tijdig werd afgeblazen, en kan zij het personage van haar 'neef' door haar dikke buik eigenlijk niet meer volhouden. De 'neef', Shui Ta, had inmiddels een succesvolle sigarenfabriek weten op te zetten en Shen Te werd door haar omgeving door haar langdurige afwezigheid gemist. Tenslotte komt het allemaal uit. Shen Te laat zien dat zij twee personages in één vertegenwoordigde om een goed mens te kunnen blijven. Zowel de Goden als de toeschouwers blijven eigenlijk een beetje verward achter. Het ultieme antwoord op de vraag hoe een “goed mens” te zijn of te blijven blijft namelijk uit. De Goden stijgen op wonderbaarlijke wijze ten hemel. De “kernvraag” zullen we dus toch echt zelf moeten beantwoorden, zoals ook in de epiloog nog aan het publiek wordt meegegeven.
Wat is goed en wat is slecht? Het hangt er allemaal maar net van af. Soms moeten compromissen worden gesloten om te kunnen overleven. Gelukkig zowel een menselijk als een goddelijk dilemma dus.
Het gehele stuk is mooi en fantasievol vormgegeven, de kostuums zijn kleurrijk, het decor zit vol verrassingen (er rijdt zelfs een echte auto mèt chinees kenteken het podium op), de acteurs zijn eigenlijk allemaal goed en bovendien ook zonder enige versterking mede door de bijzonder goede akoestiek van het Bostheater zeer goed te verstaan. Prominente acteerprestaties worden geleverd door Mijs Heesen (als onder meer de Derde God en de weduwe Shin), de meest humoristische scènes mochten worden vertolkt door de jonge Maarten Heijmans in de rol van onder andere “het neefje” (van de nietsnuttenfamilie), de opzichter van de sigarenfabriek en de riksjafietser. De gehele voorstelling werd overigens overgoten met humoristische wendingen en momenten. Ook Maarten Wansink in al zijn rollen en Barbara Pouwels maakten indruk. Hoofdrolspeelster Astrid van Eck kwam in het geheel wat timide over maar wellicht is dat een rolinvulling die bewust werd gekozen. De mooie lichteffecten hebben zeker bijgedragen aan de kracht van de voorstelling en gaven de toch al bijzondere locatie nog eens een extra dimensie.
Al met al een verdomd goed stuk, een uitstekende en (daardoor zeer) toegankelijke bewerking en een fantastische vertolking door een groep enthousiaste acteurs, die er zelf duidelijk ook veel plezier in hadden om het stuk te mogen spelen. Aan het eind van de aanvankelijk zwoele zomeravond werd het toch wel wat frisjes en de muggen lieten zich ook niet onbetuigd. Advies derhalve: wel een vest en antimuggen-spray meenemen.
Een absolute aanrader, ik zou zeggen: “komt dat zien, komt dat zien!” De voorstelling is nog de gehele zomer te zien (bij goed weer) tot en met 9 september a.s. en begint om 21.30 uur, behalve op zon- en maandagen, dan vinden geen voorstellingen plaats.
Bostheater Amsterdamse Bos - website
Spel:
Arnoud Bos
Astrid van Eck
Mijs Heesen
Maarten Heijmans
Felix-Jan Kuypers
Barbara Pouwels
Thomas Spijkerman
Maarten Wansink
Regie: Frances Sanders