Onderwerp: ALGEMEEN, MUZIEK, WERELDMUZIEK

28 Augustus 2013

Wereldjazz en swingende oude mannen op slotdag Jazz Middelheim

  
Tekst: Jorien Heemskerk
Beeld: Ronald Rijntjes

Antwerpen, zondagmiddag. Terwijl de binnenstad bruist met het Bollekesfestival, maakt het publiek in Park Den Brandt zich op voor de slotdag van Jazz Middelheim 2013. De picknickkleden zijn uitgespreid, de drankjes gehaald en de kinderen naar het springkussen gebracht. Klaar voor een nieuwe dag vol verrassing en variatie – van wereldjazz tot rock op een contrabas en een swingende 87-jarige pianist.

De eerste die vandaag los mag barsten is de Belgische drummer Stéphane Galland. Zijn project LOBI maakt ware wereldjazz, met herkenbare invloeden uit verschillende windstreken. Dat is mede te danken aan de diverse afkomst van de muzikanten: Brazilië, Ivoorkust, Spanje, Bulgarije en Turkije.

Terugkerende melodische thema’s en sterke ritmes van drum en percussie zorgen voor voldoende samenhang in dit bonte geheel. Spannende solo’s gaan naadloos in elkaar over en de band valt op precies de juiste momenten in. Als luisteraar waan je je soms in een bos vol leven, dan weer in de woestijn of een dorp op de Balkan. Maar altijd maak je deel uit van één jazzwereld. Zelfs als pianist Malcolm Braff in Chopin-achtige akkoorden zijn klassieke achtergrond laat doorschemeren.

De verhalen uit deze wereld worden ‘verteld’ door fluitist/vocalist Magic Malik. In een energieke vraag-en-antwoordsessie met Galland, een dreigende opening samen met Braff of een warme melodie met bassist Carles Benavent. Malik zingt hierbij net zo hoog als hij fluit en sterker nog: hij kan het ook allebei tegelijk.

Zorgeloze standards
Van dit kleurrijke gezelschap gaan we terug naar echte mainstream jazz, waarbij strak in het pak gestoken mannen standards uit het American Songbook vertolken als ‘I’ll Remember April’ en ‘Like Someone in Love’.

Het Bill Charlap Trio speelt voor het eerst in België en de tent zit vol met fans. De hoofdrol in dit concert is voor de vleugel, waarop Charlap improviseert met subtiele akkoorden en melodieën. Zijn spel is beschaafd en technisch, perfect tot in de kleinste versieringen. Toch hebben de stukken regelmatig een flink tempo. Petje af voor Peter Washington, die dit bijhoudt met lopende bas.

De lichte muziek van het trio roept geen grote emoties op, maar eerder een gevoel van zorgeloosheid. Het is alsof je rondloopt in een aquarel die met zachte penseelstreken is neergezet. ‘Who Cares?’ heet een van de nummers dan ook toepasselijk. Van de paar felle uithalen die Charlap vlak voor het slotapplaus doet hadden we er best meer willen horen.

Houten sopraansax
Weer een heel ander karakter heeft het kwartet van Charles Lloyd. Deze saxofonist is ‘75 en productiever dan ooit’, aldus de dame die hem aankondigt. Ook live is dat te zien. Lloyd opent het concert zelf en wanneer hij zijn collega’s de ruimte geeft, loopt hij genietend rond over het podium. Ze maken muziek met pit - los, soepel en krachtig. De nummers worden flink uitgebouwd met afwisselende solo's en onverwachte veranderingen in ritme of melodie.

Ondanks zijn leeftijd heeft Lloyd aan adem geen gebrek. In een van de stukken speelt hij dwarsfluit zoals hij ook zijn tenorsaxofoon bespeelt: vrij, met vloeiende loopjes en puntige accenten. Bij het ingewikkelde slotnummer doet hij daar nog eens een schepje bovenop. Tegen een chaotische achtergrond improviseert hij op de taragota, een Roemeense houten 'sopraansax' waarvan de klank Oosters aandoet. Dat levert hem een laaiend enthousiast publiek op.

Afrikaanse ritmes
Hiermee is de toon gezet voor de springlevende 87-jarige pianist Randy Weston, die al meerdere malen van de partij is geweest op Jazz Middelheim. Zijn African Rhythms Septet klinkt niet zo Afrikaans als je misschien zou verwachten, maar doet zijn naam wel eer aan met een grote hoeveelheid wisselende ritmes.

Weston speelt minder verfijnd dan Charlap maar ook vrijer, getuigen de solostukken ‘African Lady’ en ‘Blues For T’. Ondanks het ontbreken van een duidelijk ritme of melodie krijgen snelle loopjes en zware akkoorden hierin toch stukje bij beetje steeds meer samenhang. Mooi is ook de ‘Waltz for Sweet Cakes’, een duet met drummer Lewis Nash. Die gebruikt alleen zijn brushes en eindigt na een lange en subtiele solo licht als een veertje op de bekkens, terwijl Weston de laatste hoge tonen aanslaat.

De rest van het concert wordt gespeeld door de hele band. Hierbij is een grote rol weggelegd voor de drie blazers, die elkaar steeds aanvullen met warme en volle klanken. Vooral de saxofonisten zijn sterk en geven zich helemaal - tot een soort stoomboottoeter met meeklinkende boventoon op tenor aan toe. Het grootste genie is echter bassist Alex Blake. Hij tokkelt niet alleen enorm snel, maar bespeelt zijn contrabas ook met grote slagen alsof het een rockgitaar is.

Wapperende handen
Dit wilde septet sluit het festival swingend af. Al tijdens het slotapplaus voor Westons bekende ‘Blue Moses’ wordt een ritme uit Ghana ingezet waarbij het publiek meezingt en -klapt. En in de tweede toegift versnelt de band voor een langdurige en afwisselende battle van drums en percussie. Op een bepaald moment staat percussionist Neil Clarke met zijn handen te wapperen alsof hij het ook even niet meer weet, maar vervolgens pakt hij vrolijk de draad weer op.

Zo komt in een prachtige omgeving en een gemoedelijke sfeer een einde aan de 32e editie van Jazz Middelheim. Wie dit eenmaal heeft meegemaakt kan maar één conclusie trekken: volgend jaar weer!

De slotdag van Jazz Middelheim was dit jaar op 18 augustus. Meer over de zaterdag ervoor lees je hier. In 2014 vindt het festival opnieuw plaats in Park Den Brandt, van donderdag 14 t/m zondag 17 augustus.