Onderwerp: OEROL, Impressies van Oerol

12 Juni 2010

Manon en Jean van Florette door Compagnie Marius

Door Paolo met foto's van Mieke Kreunen

Comp.Marius speelt twee bewerkingen van de Franse auteur Marcel Pagnol (1895-1974) in openlucht: Manon en Jean van Florette, naar het filmscenario ‘Manon des Sources’ uit 1952 en de roman ‘L’Eau des collines’ uit 1962. Twee voorstellingen op één middag, aangeboden als een tweeluik. De Provençaalse versie van Misdaad en Straf. Het past dus goed bij de Zilte Luchtspiegeling 1 (“masters in pieces”: het wereldrepertoire van literatuur film of muziek als inspiratiebron) van het Oerolseizoen 2010. Tussen de twee voorstellingen door wordt een (zeer toepasselijke) maaltijd aangeboden.

Comp.Marius was in 1999 met het toneelstuk uit 1929 van Pagnol: ‘Marius’, in 2000 met ‘Nagras’ (2000) naar het gelijknamige filmscenario uit 1937 en ‘Fanny en César’ (2001) naar de gelijknamige filmscenario’s uit 1932 en 1936 reeds eerder te gast op Oerolfestival.

Het eerste verhaal van het tweeluik is dat van twee boeren in het landelijke zuiden van Frankrijk (de Provence), een oudere oom Cesar (“le Papet”) en zijn neef (Ugolin), die samen na de dood van hun buurman een nieuwe bestemming vinden voor diens door een waterbron zeer vruchtbare stuk land, namelijk het telen van rode “genonkels” (anjers). Die blijken aan het begin van de 20^e eeuw waarin het stuk zich afspeelt (direct na de eerste wereldoorlog), namelijk veel meer waard dan aardappels (“patattes”).

Plotseling verschijnt daar de  erfgenaam en nieuwe eigenaar van het stuk grond, de gewezen belastinginspecteur “Jean de Florette” , een man met een bochel (“bult”) sinds zijn geboorte, samen met zijn vrouw Aimee en jonge dochter Manon, die hele andere plannen met het nieuwe stuk land blijken te hebben. Zij willen daar konijnen gaan fokken en courgettes gaan kweken. Daar steekt zijn aanvankelijk zeer “hulpvaardige” buurman Ugolin uiteindelijk een stokje voor door de bron droog te leggen. In zijn desperate pogingen om toch nog water te zoeken voor zijn inmiddels verdroogde stuk land en mislukkende project, komt Jean de Florette tragisch om het leven bij een dynamiet explosie. Papet en Ugolin kopen de weduwe en dochter uit en nemen het land over. Moeder en dochter verlaten de streek.

Einde eerste acte. En zoals reeds in de inleiding aangehaald worden de toeschouwers uitgenodigd voor een maaltijd met als hoofdgerecht… een wild konijn met pruimen.

In de tweede voorstelling, het is inmiddels twee jaren later, komt alles echter uit. Er waren namelijk getuigen van wat er zich destijds had afgespeeld. Zelfs de burgemeester wist ervan. Eigenlijk waren er dus meerdere 'schuldigen' voor de dood van Jean. Zwijgen maakt ook medeplichtig. De beide boeren hebben inmiddels de bron weer geopend en op het land worden succesvol vele anjers gekweekt.

Dochter Manon woonde inmiddels ergens in de naastgelegen bossen in een primitieve woning en leeft in de natuur. Ugolin raakt (natuurlijk) verliefd op Manon, maar inmiddels is er ook leraar Bernard in het dorp die zijn oog op de mooie jonge vrouw heeft laten vallen. Manon komt er achter dat iemand de bron opzettelijk heeft drooggelegd. Op haar beurt straft zij het gehele dorp door zelf de bron met een emmer cement te dichten. Midden in het feest van de dorpsfontein stopt deze met water geven.

Uiteindelijk blijkt Manon de kleindochter te zijn van Papet, die in zijn jonge jaren een relatie had met haar oma Florette, waaruit een zoon (Jean met de bult) was geboren. Ugolin heeft spijt van wat hij heeft gedaan en verliest de strijd om de hand van Manon. Hij pleegt zelfmoord.

Uiteindelijk is iedereen dus veel of een beetje schuldig en heeft iedereen veel of een beetje spijt. Maar zoals in echte blijspelen is het eind goed, al goed, ondanks alle gevallen slachtoffers in beide stukken. En tenslotte draait alles om de bron (Manon des sources).

Op de eerste Oeroldag - 11 juni 2010 - begon de voorstelling om 17.00 uur en was deze inclusief de maaltijd gepland tot 21.00 uur. Het liep allemaal uit tot 21.45 uur. Dus al met al, en zelfs met goede warme kleding aan best een hele zit, bij niet al te fraai (gelukkig wel droge) weer. Het was mede door de wind zeer fris en doordat het stuk hier en daar wat inzakte in tempo, betaalde het publiek wel 'de prijs' voor locatietheater met een verkleumd gevoel ondanks de dampend warme maaltijd ter tussen in.

De opzet was goed, er heerste een gezellige sfeer. De acteurs waren niet steeds even tekstvast en schoten op bepaalde momenten ook in de (slappe) lach. Maar desondanks kon het publiek dat toch waarderen. Er ontstonden soms echt hilarisch grappige momenten door mede dankzij het bijna ‘stand up comedian” improviseertalent van de acteurs zelf. De spelers hadden duidelijk zelf ook plezier in het stuk en wisten dat over te dragen naar de toeschouwers. Eigenlijk werd er op die momenten het hardste gelachen. En kunnen lachen is voor publiek van een klucht tenslotte een onmisbaar onderdeel van de voorstelling. Sommige passages duurden echter wel wat lang, waardoor de vaart er even uit was. Het bos als locatie werd goed benut, het decor was eenvoudig doch functioneel.

Hopelijk wordt het de komende week wat beter weer. Dat zal de voorstelling in ieder geval zeker ten goede komen. Voor mensen die even willen genieten van niet al te zware culturele kost zeker een aanrader, maar: vooralsnog goed warm aankleden want anders vergaat het lachen je na enige tijd wel een klein beetje.

Comp.Marius ontleent haar naam aan de voorstelling uit 1999 die om verschillende redenen belangrijk is geweest voor de toneelspelers. Sinds deze voorstelling brengen zij hun bewerkingen van klassieke teksten bijna uitsluitend in openlucht of op locatie. Met ‘Marius’ werd ook voor de eerste keer brood aan spelen gekoppeld.  Spelen in openlucht versterkt het artistieke credo van de groep die houdt van toneel dat transparant is, van een grote eenvoud en volks in de zin van ‘direct’.

Oorspronkelijke auteur: Marcel Pagnol
Vertaling en bewerking: Waas Gramser en Kris Van Trier
Spelers: Waas Gramser, Kris Van Trier, Koen Van Impe, Frank Dierens, Maaike Neuvelle, Mathijs Scheepers
Decor: Koen Schetske
Kostuums: Thijsje Strypens
Techniek: Bram Verhagen, Tom de With
Productie: Comp.Marius ism Zomer Van Antwerpen .