Onderwerp: CABARET

20 Maart 2015

Micha Wertheim ongemakkelijk leuk

tekst: Youetta Visser m.m.v. Martijn Faber beeld: Merlijn Doomernik en Clemens Rikken

"Jullie zijn hier vooral omdat je naar intellectueel cabaret wil." Micha Wertheim is in zijn nieuwe voorstelling 'Voor Zichzelf' confronterend als vanouds. Hij vraagt zich hardop af wat we van hem verwachten. Het knelt namelijk. In de tien jaar dat hij als cabaretier optreedt is het gelukt een vast publiek op te bouwen dat lijkt te zeggen: "Doe maar Micha, we zijn hier voor jou." Ter plekke ontleedt hij zijn technieken om het publiek te geven wat het verlangt. 

De titel is duidelijk genoeg
Het vergt wel wat van het publiek. Terwijl zij lachen, kan alles elk moment onderuit worden geschoffeld. Toch is het een avond vol plezier. Wertheim vermaakt en blijft ondertussen reflecteren op de situatie in het theater. "De titel 'Voor zichzelf', is dat niet duidelijk genoeg? Jullie zijn desondanks gekomen." Met verfijnde mimiek stelt hij hortend en stotend grote vragen aan de orde. Zijn ideaal is om autonoom kunstenaar te zijn. Maar ja, dan heb je ook weinig publiek. Wertheim legt in Amsterdam uit dat het ideaal in het theater is om voor 'een vierde wand' te spelen en dat de kijkers dan bij wijze van spreken maar even wat voor zichzelf moeten gaan doen.

De cabaretier worstelt; aan de ene kant de verwachtingen van zijn publiek en de vraag hoe daaraan tegemoet te komen, aan de andere kant het gemak dat lonkt nu hij bekend is "Hoe groter het publiek, des te nietszeggender de komiek." De leegheid en de trucs liggen op de loer. 

Iedereen kampt met verwachtingen
Met 'Voor Zichzelf' voegt Wertheim een nieuwe kraal aan de ketting van onthullend cabaret toe. In elke voorstelling geeft hij een nieuw kijkje in de keuken van de maker. Zo was hij in zijn vorige voorstelling 'Voor je het weet' nog niet klaar met schrijven. Nu laat hij zien wat verwachtingen met een cabaretier doen. Dat gegeven trekt hij meer algemeen, door te vertellen dat het omgaan met verwachtingen begon als kleuter toen crêcheleidsters ontroerd keken naar zijn spontane dansje bij de waterbak. Hij is zich sindsdien bewust van zijn interactie met de omgeving. Het lijkt nu onmogelijk zich daaraan te onttrekken. Met deze simpele geschiedenis verlegt hij het thema van de kunstenaar en zijn publiek naar buiten het theater, naar de mens en zijn omgeving. En dus ook naar het publiek zelf.

Om een voorstelling met zo'n groot thema in je eentje op het podium zo feilloos te brengen, getuigt van bijzonder vakmanschap. 'Voor zichzelf' is een ongemakkelijk goede voorstelling; het publiek kijkt graag maar weet tegelijkertijd wat het daarmee aanricht. Gelukkig is de voorstelling nergens te zwaar. Aan het eind lijkt het zelfs weer goed te komen als Wertheim beseft dat hij er juist kan en mag zijn dankzij anderen. Een spetterende en ontroerende finale volgt.

Van mij werd een recensie verwacht. Bij deze.