Onderwerp: MUZIEK, ALGEMEEN

21 Augustus 2014

Experimenten en mainstream jazz maken zonnig Middelheim uniek

Tekst: Jorien Heemskerk en Ronald Rijntjes
Beeld: Ronald Rijntjes

Zaterdag 16 augustus brak de zon door in Park Den Brandt tijdens de derde dag van Jazz Middelheim. De grote tent van het hoofdpodium werd langzaam drukker. Hier was voor deze dag weer een divers programma neergezet met experimenten én mainstream jazz. Zo waren er optredens van de artist in residence Vijay Iyer, het Jef Neve trio en een bijzondere ode aan Jean ‘Toots’ Thielemans.

Pianist en componist Vijay Iyer staat die middag op het podium met het indringende ‘Holding It Down: The Veterans’ Dreams Project’. Hij is hiervoor een samenwerking aangegaan met dichter Mike Ladd, om gedichten van jonge Amerikaanse oorlogsveteranen via spoken word over te brengen in muziek.

Verwarring
Voor mooie toekomstdromen is nog weinig plek in het leven van de veteranen, van wie er zelf ook twee op het podium staan. In plaats daarvan horen we vooral nachtmerries over hun ervaringen. De muziek laat de verwarring en verscheurdheid horen die oorlog in jonge mensen veroorzaakt, in een mix van rap, hiphop, drum ‘n’ bass, elektronische effecten, soms lange gezongen uithalen en snerpende dissonanten. “Everything’s in order and none of it makes sense”, in de woorden van een van de gedichten.

De kracht van dit project zit in de persoonlijke verhalen, die oorlogservaringen invoelbaar maken. Muziek speelt daarbij een ondersteunende rol. Daarom is het jammer dat het concert net te lang doorgaat; na vijftien nummers is het muzikaal niet meer verrassend en gaan de verhalen weer op in een onpersoonlijke massa.

Vlijmscherpe gitaarklanken
De Club Stage geeft vandaag de ruimte aan MannGold de Cobre, een formatie met twee drummers en vlijmscherpe gitaarklanken die niet zouden misstaan op Lowlands. Bij de laatste set van hun concert in vier delen worden ze aangevuld met een achttal blazers. Onder leiding van gitarist Rodrigo Fuentealba en saxofonist Peter Vermeersch laten ze een heus bigbandgeluid horen. De energie en power stuwt deze geoliede band van het ene in het andere muzikale improvisatiecircus. Met korte en puntige thema’s weten ze de nummers dynamisch op te bouwen en het publiek te laten swingen.

10-jarig trio
Op het hoofdpodium vervolgt Jef Neve het programma. Hij weet met zijn trio altijd wel een feest te bouwen en brengt zijn spel met veel energie over op het publiek. Het trio bestaat dit jaar alweer 10 jaar en viert dat op Jazz Middelheim met een aantal mooie nummers uit deze periode. Speciaal voor dit optreden is een viertal blazers meegekomen om de stukken iets extra’s te geven.

Neve opent met een swingend stuk dat hem direct in al zijn kunnen laat zien. Met een glimlach zit hij achter de piano en tijdens het spelen van een solo zingt hij stilletjes de melodie mee. Hij danst met zijn instrument en stijgt regelmatig boven de pianokruk. Bassist Ruben Samama en drummer Teun Verbruggen zetten een sterke begeleiding neer. Ze communiceren onderling goed met elkaar en Neve geeft hen ook de ruimte om te soleren. Je merkt dat ze al een geruime tijd met elkaar spelen.

Naast de technische kwaliteit van de muzikanten valt de vlotheid en frisheid van de nummers op. Neve speelt de jazzy thema’s zo dat ze heel makkelijk in het gehoor liggen. De drie heren laten zien dat ze een trio van formaat zijn en er nog vele jaren zullen volgen met een hoog niveau jazzmuziek.

Netjes
De avond wordt afgesloten met een concert ter ere van levende legende Jean ‘Toots’ Thielemans, ‘peetvader’ van het festival. Muzikanten die in het verleden met Toots gespeeld hebben komen samen om zijn muziek te spelen in verschillende formaties. Mooi, maar ergens ook apart om iemand die nog springlevend is nu al te eren tegen een achtergrond van oude foto’s.

Pianist Bert van den Brink begint als solist en laat een compilatie van verschillende stukken horen die hij met Toots gespeeld heeft. Vervolgens verschijnen pianist Karel Boehlee, bassist Hein van de Geyn en drummer Hans van Oosterhout met het stuk ‘Green Dolphin Street’. Dit bekende nummer uit het American Songbook wordt met veel plezier gebracht. De uitvoering van het stuk is netjes en niet echt speciaal. Wel is er ruimte voor solo’s die zorgen voor meer power.

Bij ‘In Your Own Sweet Way’ blijft Oosterhout op zijn plek achter de drums, met Kenny Werner achter de piano en Marc Johnson op contrabas. Ze voeren deze ballad mooi uit en hebben er veel schik in. Opnieuw is het stuk verder niet spannend, maar het wordt door het publiek wel goed ontvangen met een groot applaus.

Broodje
Ook gitarist Philip Catherine, zangeres/pianiste Eliane Elias en trompettist Bert Joris verschijnen nog om hun eerbetoon aan Toots te geven. Het is jammer dat de nummers veelal rustig en ingetogen zijn, want van de slotact van een festivaldag verwacht je iets meer pit. Gelukkig zorgt Elias voor wat meer energie. Zij zingt swingende nummers als ‘One Note Samba’ en ‘The Days of Wine and Roses’. En een ontroerende versie van ‘Ne Me Quitte Pas’, dat ze samen met bassist Marc Johnson uitvoert.

Als verrassing komt de grootmeester zelf aan het einde van het concert het podium op. Het publiek is door het dolle heen en onthaalt hem met een staande ovatie. Toots speelt vervolgens een tweetal nummers samen met Kenny Werner. Het ingetogen ‘What A Wonderful World’ en een improvisatienummer.

Toots speelt als vanouds op zijn mondharmonica en doet dat met veel plezier. Hij tovert zelfs nog een fijne solo uit zijn ‘broodje’. Als na afloop alle artiesten op het podium verschijnen voelt hij zich duidelijk vereerd om weer even tussen deze mensen te mogen staan. Een bijzondere afsluiting, die bezoekers nog een tijd zal bijblijven.