Onderwerp: ALGEMEEN, MUZIEK, WERELDMUZIEK

19 Augustus 2014

Avishai Cohen schittert met strijkers op tweede dag Jazz Middelheim

  
Tekst: Jorien Heemskerk
Beeld: Ronald Rijntjes 

De tweede dag van Jazz Middelheim 2014 is er een vol kwaliteit. Dat begint al bij het podiumvullende Bruno Vansina Orchestra en gaat - op een kleine dip na - zo door tot de veelkleurige afsluiting van Avishai Cohen met zijn trio en vier strijkers. Grote verrassing van deze festivaldag is de Franse nieuwkomer Thomas Enhco, die als componist én musicus niet onderdoet voor bekende moderne jazzpianisten als Tigran en Hiromi.

Ondanks de slechte voorspellingen, is het op vrijdagmiddag 14 augustus gewoon droog in Park Den Brandt. De meest optimistische festivalgangers zitten zelfs met blote voeten op een kleedje te genieten van hun Duvel of rosé. Ook in de grote tent, die aan drie kanten open is en zo toch een buitengevoel geeft, hebben al aardig wat mensen een plekje gevonden. Het Bruno Vansina Orchestra opent daar het muzikale programma van de dag.

Deze 17-koppige moderne mini-bigband maakt van het podium een gezellige boel. De blazers staan er achter de drummer wat rommelig bij, alsof ze er willekeurig zijn komen neervallen. Maar dat past bij de vlotte stijl van hun muziek, met lekkere thema’s en goede solo’s op een stevig ritme. Leuk is ook de variatie van leeftijden en achtergronden in het orkest: van de jonge Israëliër Maayan Smith, vorig jaar winnaar van de Toots Thielemans Jazz Award, tot conservatoriumdocent John Ruocco die decennia terug al met Thielemans speelde.

  
Doordacht en subtiel
Veel kleiner - maar niet minder creatief - is het Scandinavisch-Britse pianotrio Phronesis. Deze naam staat voor ‘wijsheid door ervaring’. Een treffende omschrijving van hun muziek: de composities van het nieuwe album Life To Everything zijn heel doordacht en geven tegelijkertijd het gevoel dat dingen niet vastliggen. Er wordt flink geïmproviseerd, maar dan zonder de duidelijk gescheiden rollen die je bij meer traditionele trio’s nogal eens tegenkomt. Om dat te kunnen moet je als band perfect op elkaar ingespeeld zijn.

Ook de kwaliteit van de afzonderlijke musici is indrukwekkend. Pianist Ivo Neame speelt zoekend, licht en soepel om zijn akkoorden heen, met af en toe meer melodieuze en sferische passages. Drummer Anton Eger is een meester in subtiliteit; hij weet zelfs in solo’s de zachte kanten van zijn instrument optimaal te benutten. En bassist Jasper Høiby voegt niet alleen het benodigde gewicht aan de nummers toe, maar ook flink wat ironische humor tussendoor.

  
Frans pianotalent
Grote verrassing van de dag is de Franse pianist Thomas Enhco. Hij geeft vandaag vier korte concerten op het kleinere Club Stage, in verschillende bezettingen. Als trio met Jérémy Bruyère (bas) en Nicolas Charlier (drums) brengt hij allemaal eigen werk. Behalve één stuk: dat ontstond doordat zijn hondje Gaston over de piano rende. “Ik hoefde de melodie alleen maar af te maken”, grapt de jonge pianist.

Expressief, snel en zuiver – dat is hoe Enhco zijn instrument bespeelt. Hij improviseert met zijn ogen dicht. Die overgave laten ook zijn collega’s zien. Charlier, met wie hij al sinds zijn achtste samen muziek maakt, duikt tijdens solo’s bijna letterlijk in zijn drumstel. En Bruyère tovert zowel tokkelend als met zijn strijkstok precies de juiste woestijnklanken tevoorschijn bij het kippenvelnummer ‘Wadi Rum’.

In het festivalprogramma wordt Thomas Enhco aangekondigd als aanstormend talent, maar wat ons betreft is hij die categorie allang voorbij. Hij kan zonder moeite aansluiten in het rijtje van nieuwe grote jazzpianisten als Hiromi en Tigran Hamasyan. 

   
Rechttoe-rechtaan bossanova
Tussen al deze uitblinkers valt zangeres Stacey Kent nogal tegen. Ze studeerde Portugees om voor haar tiende plaat echt in het verhaal van de bossanova te kunnen duiken, vertelt de festivalpresentatrice. De diepgang die we daardoor verwachten komt echter niet tot uiting in haar muziek; het grootste deel van het concert bestaat uit rechttoe-rechtaan uitgevoerde zoetige standards. De wereld is hierin zorgeloos en perfect, er is geen wolkje aan de lucht.

Op een paar momenten overtuigt de Amerikaanse wel: bij gevoelige liefdesliedjes met minimale begeleiding. Zoals ‘Sait-on jamais?’, geschreven door echtgenoot Jim Tomlinson, die ook haar producer is en saxofonist in de band. Deze nummers met zachte pianoklanken passen veel beter bij haar stem en haar uitstraling. Want een zwoele samba zingen in een hooggesloten jas, dat werkt dus gewoon niet.

  
Veelkleurig tot het eind
Gelukkig staat een uurtje later een knallende afsluiter op het hoofdpodium: Avishai Cohen met zijn trio en vier strijkers. Hij combineert deze avond klassiek, jazz en traditionele melodieën uit verschillende culturen. Dat leidt tot een grote hoeveelheid veelkleurige kunstwerkjes, van een jazzy uitgewerkt Russisch soldatenlied tot een opzwepende Arabische medley. “If you like this, you should hear us on a good day”, zegt hij met een knipoog na een welverdiend applaus.

Tot verbazing van velen blijkt de Israëlische bassist bovendien prachtig te kunnen zingen, zuiver en met nét de goede heesheid in zijn stem. Zijn moeder leerde hem traditionele melancholische liedjes in het Ladino en het Hebreeuws. Vooral ‘Morenika’, waarbij celliste Yael Shapira tweede stem zingt, snijdt door je ziel.

Alsof dat allemaal nog niet genoeg is, bouwt Cohen na het slotapplaus een feestje als solist én met zijn trio. Eerst speelt hij in hoog tempo al improviserend een aantal bekende Spaanse melodieën aan elkaar. Met ‘Para el monte me voy’ krijgt hij in zijn eentje de hele tent plat. Na een rustig intermezzo gaat ook het trio tot het uiterste in een nummer dat bijna als house klinkt. Het publiek gaat er spontaan bij staan en de drummer en pianist laten zich door hun swingende collega opzwepen tot knallende solo’s. Wat een waanzinnig einde van een verrassend mooie dag!

  
Meer zien en horen? Concertverslagen van de zaterdag en zondag zijn onderweg. Algemene info vind je op de website van Jazz Middelheim.
Phronesis en het Avishai Cohen Trio staan begin november in LantarenVenster, als onderdeel van het Festival Jazz International Rotterdam.