Onderwerp: OEROL, LOCATIETHEATER, FESTIVAL
22 Juni 2014
Jonge makers verbazen en ontroeren
Door Youetta Visser met foto's van Sandra van Kampen
Het is een kunst op zich om met 50 man in een flink tempo over het eiland te fietsen tijdens Oerol. Dat heb je met jonge makers. 'Opmaat' van Atelier Oerol/Over het IJ-festival gaat hard. Zes getalenteerde jonge kunstenaars, koud van de schoolbanken, krijgen de gelegenheid om locatietheater te maken op twee heel verschillende plekken: Terschelling en Amsterdam Noord. De zes krijgen hulp van een beeldend kunstenaar, een theatermaker en alle eilanders om zich met grote slagen verder te ontwikkelen. Onder de vleugels van artistiek coördinator Simone Hogendijk en creatief producent Sabine Pater krijgen ze gedurende een jaar creatieve input en praktische ondersteuning, bijvoorbeeld bij het vinden van de ideale locatie. Als je op een dag alle voorstellingen bezoekt, val je van het ene uiterste in het andere. Er zitten mooie voorstellingen bij. Zeker de moeite om ook in Amsterdam te bezoeken bij het Over het IJ-festival, van 3 tot en met 13 juli aanstaande.
Wij zijn groep A. Groep A maakt vandaag veel mee. Eerst kijken we op een stellage hoog op het duin door rechthoekige houten kijkers naar de natuur. We zien telkens maar een klein stukje van onze omgeving, een vervreemdende ervaring. Uitgangspunt van mimespeler Johannes Bellinkx vormde de manier waarop wij de natuur beleven: "Pas als we alles ordenen, kaderen en labellen, kunnen we het snappen en ervan genieten." Daarna vinden we op stoelen verspreid op de heide onze plek en tekenen we in stilte ons 'thuis'. De haast therapeutische vragen van Laura Groeneveld maken veel emoties los. Op het kaartje in de la onder mijn stoel vind ik het verhaal van de vrouw die gisteren daar zat: "Ik ben vorig jaar mijn man verloren en ik heb nu geen thuis meer". Na een fikse fietstocht belanden we bij de energieke dans van drie jonge mannen in het zand. Josephine van Rheenen laat ze letterlijk kennis maken met hun omgeving; ze rollen en springen onvermoeibaar elkaar uitdagend over het duinzand, begeleid door de elektrische gitaar van Guy Corneille.
En zo gaat het door: we wandelen langzaam met koptelefoons op achter een oude man (mimespeler Will Spoor) een duinovergang op. Hij laat ons zijn lege dag meemaken, terwijl hij zich flarden van zijn geschiedenis herinnert. In zijn gedachten loopt een jonge jongen. Maakster Thabi Mooi: "Een levensloop in een landschap, dat was de kiemgedachte. Ik zocht een stille locatie. Joop Mulder reed mij met zijn jeep van het strand hierheen en ik zag het meteen. Ik vond het heel mooi dat ruiterpad, die kleurovergang en dan dat zandpad. En die plek aan het begin, daar zag ik wel een groep mensen staan."
Na deze rustige voorstelling fietsen we naar de wadkant van het eiland waar een vrolijke act in een weiland met koeien volgt. Op tonnen gezeten staren we lachend naar weidetoeristen die zich insmeren met koeienpoep. Karlijn Kistemaker richtte ter plekke de VeeVeeVee op, die een brug slaat tussen toerisme en natuur: "Vroeger had elke eilander naast zijn werk een koe. Nu doen ze allemaal naast hun werk iets met toeristen." Onze dagtocht eindigt idealistisch: we turen aan de overkant van een sloot naar een stel dat verstopt op een eiland in het bos de grote ramp afwacht. Met geit natuurlijk. Een buizerd draait langzaam zijn rondjes boven het speelveld van Sanne Nouws.
Atelier Oerol/Over het IJ doet waarvoor het bedoeld is: jonge talenten uitdagen om tot nieuwe producties op locatie te komen. Jong als ze zijn, nemen ze de locatie vaak erg letterlijk, de top van een duin is een uitkijkpunt en een bos een afgelegen plek, maar dat stoort niet. Vrijwel allemaal kampten ze met praktische uitdagingen. Johannes Bellinkx riep de hulp van zijn broer, filmmaker, in om enig ritme in de opeenvolging van de ingekaderde beelden te krijgen. "De bediening van de stellage bleek ook heel fijngevoelig: als je de kijkgaten hier een centimeter naar links verplaatst, verplaatst het zicht zich wel dertig meter opzij." Thabi Mooi kreeg te maken met arbeidswetgeving, die jongeren verbiedt veel te spelen: "Ik heb hier vier jongens en in Amsterdam vier andere. We repeteren dan twee aan twee." Karlijn Kistemaker testte de techniek: "We dragen zenders en de spelers rollen steeds naakter door het gras. Hoe houd je ze dan verstaanbaar voor het publiek naast het weiland?"
Het jaar biedt de jonge makers gelegenheid dingen te onderzoeken: Thabi Mooi: "Ik ben het afgelopen jaar een aantal keer langs Will Spoor, de oude man, geweest: Hoe ziet jouw leven eruit, wat is jouw dagprogramma precies? Het grote werk was daarna de keuze, wat heb ik nodig hieruit om het verhaal te vertellen? Zo is het ontstaan. Ter plekke hebben we geluidsfragmenten erbij gemaakt." Johannes Bellinkx: "Gaandeweg werd ook interessant hoe je cultuur en natuur kan mengen. Dat doen we nu door in de natuur vervreemdende elementen aan te brengen, die tijdens de voorstelling ook veranderen." Zijn eindbeeld, een man die bovenop een boom staat, is daar een sterk voorbeeld van. Karlijn Kistemaker is inmiddels kind aan huis bij de biologische boer van wie het weiland is waarop zij speelt.
Het is een dag vol uitersten. Van verstilling naar energie. Van bos naar zee. Van voorstellingen in ontwikkeling naar voorstellingen die hun definitieve vorm hebben gevonden. Deelneemster Astrid Izelaar zit naderhand tevreden met een drankje in haar hand uit te puffen van alle indrukken: "Ik wil me helemaal niet bezighouden met de vraag wat ik mooi vond of niet. Vandaag heb ik gewoon genoten van alle creativiteit en de prachtige dingen die deze kunstenaars maken en ons geven."
Wilt u jong talent stimuleren, kijk dan op de site van Oerol en wordt sponsor van Atelier Oerol/Over het IJ festival!