Onderwerp: TONEEL, OEROL, FESTIVAL
14 Juni 2014
Het wad een maatje te groot voor Oostpool
Door Youetta Visser met foto's van Sanne Peper
Op één van de mooiste locaties, de Wierschuur op Oosterend, met het wad als machtig en wijds decor, speelde theatergroep Oostpool voor een tribune vol genodigden en pers de openingsvoorstelling van Oerol 2014, een bewerking van de roman 'Buzz Aldrin, waar ben je gebleven?' van de Noorse schrijver Johan Harstad. De jonge regisseur Joeri Vos bewerkte het verhaal samen met componist Bastiaan Woltjer tot muziektheatervoorstelling. De muziek is prachtig. Helaas komt de voorstelling niet ver genoeg los van het boek.
Aan de spelers ligt het niet. Zij vertolken vol overgave vaak meerdere rollen en spelen of zingen mee met de getalenteerde band. Ze hollen over het lege grasveld voor de tribune en proberen met soms iets te theatrale gebaren en stem het publiek te betrekken bij het verhaal. Phi Nguyen houdt het spel mooi klein en maakt zelfs van de karikaturale rol van kleine buurjongen een personage met enige diepte. Zijn vertolking van bewoonster Anna van de zorgboerderij is groots in zijn eenvoud. Aangezien het publiek is uitgedost met koptelefoons is alles goed te volgen. Het is nogal een verhaal dat zij voorgeschoteld krijgen.
Hoofdpersoon is Mattias, die geboren wordt op de dag dat Buzz Aldrin als tweede man voet op de maan zet, achter Neil Armstrong. Mattias wil net als Buzz belangrijk zijn, maar op de achtergrond blijven. Dat is de reden dat hij geen zanger is, terwijl hij een prachtige stem heeft. Na een relatie van 12 jaar met Helle belandt hij vol liefdesverdriet op de Faeröer-eilanden bij een zorgboerderij. In de koude leegte van het landschap probeert Mattias uit het zicht van de wereld te blijven. Hij ontmoet onder andere Ennen, No Name, vol stil verdriet en koppigheid gespeeld door Jacobien Elffers: "Jij zou het beste kunnen zijn, dat mij ooit gaat overkomen." Tijdens de voorstelling krijgt het publiek haar verhaal, dat van de zorgboerderij, van Mattias zelf en van de aangespoelde oorlogsfotograaf Carl te horen. Met bijpassende muziek, bewerkingen van onder andere Björk en plaatselijke artiest Kàri P, en een prachtige trombonepartij, ontrollen zich de jaren aan het eind van de 20ste eeuw, met Srebrenica, Rwanda en Darfoer als dieptepunt. Grote thema's als escapisme, onmacht en afzijdigheid spreken iedereen aan. Toch haakt een deel van het publiek tijdens de voorstelling zichtbaar af. Ligt het aan het feit dat op deze avond Oerol zelf een bijrol vervult tijdens de eerste wedstrijd van het Nederlandse voetbalteam op het WK? Niet alleen. De bewerking en regie schieten eenvoudigweg tekort, waardoor geen theatervoorstelling is ontstaan, maar Oostpool blijft hangen op het naspelen van het boek.
Zo fungeert Roland Haufe als Mattias de hele voorstelling letterlijk als als middelpunt van het verhaal, waarbij hij gekleed als astronaut soms als verteller in de ik-vorm op nogal verbaasd naïeve toon het verhaal uit de doeken doet en soms Mattias speelt, op identieke wijze. De teksten van Mattias en zijn medespelers zijn betekenisvol en en lijken direct overgenomen uit het boek. Helaas, voor theater is een ander idioom noodzakelijk. Ook is weinig gebruik gemaakt van het landschap. Natuurlijk vergt het locatietheater een groot speelvlak buiten, maar de enige rol van deze plek is dat hij net zo desolaat is als de Faeröer. Waar je een boek af en toe kunt wegleggen en weer oppakken en bepaalde passages rustig nogmaals kunt lezen, is het hele verhaal achter elkaar in anderhalf uur erg veel gevraagd van het toch inschikkelijke publiek. Aangezien veel van de context van het boek ontbreekt, vanzelfsprekend, mist het noodzakelijke verband en keken enkele toeschouwers zelfs hoopvol op hun horloge tijdens het verhaal van Carl over zijn glijpartij in een massagraf. Een pijnlijke constatering. De tomatensoep na de voorstelling, amper een kwartier later, kan ook als smakeloos opgevat worden.
Het is duidelijk dat alle betrokkenen van Oostpool hun uiterste best hebben gedaan en ter plekke doen om deze belangrijke roman gestalte te geven op locatie. Jammer genoeg is dat een te grote uitdaging gebleken. Om tot een zelfstandige theatervoorstelling te komen heeft het stuk meer bewerking nodig. Een hoofdrol als openingsvoorstelling van Oerol is te hoog gegrepen voor Buzz Aldrin.