Onderwerp: POP-ROCK, MUZIEK

10 Januari 2014

‘Dijkers en strijkers’ maken kunstwerkjes van liefde, eenzaamheid en pijn

  
Tekst: Jorien Heemskerk
Beeld: Ronald Rijntjes 

Klassieke muziek saai en ontoegankelijk? Niet bij Amsterdam Sinfonietta. Ieder jaar weet dit enthousiaste strijkorkest weer een andere bekende artiest of band te strikken voor een nieuwjaarstournee. 2014 begint met niemand minder dan De Dijk. Een zeer geslaagde samenwerking, die tot aanstaande donderdag nog in vijf steden te zien is.

“Nou, dit is dus onze nieuwe band”, grapte Huub van der Lubbe deze week in het Amsterdamse Concertgebouw. “We hebben alleen een iets groter busje nodig.” Het applaus en gejuich waarmee  het publiek hierop reageerde liet zien dat hij met deze uitspraak toch niet ver naast de waarheid zat.

De ‘dijkers en strijkers’ vinden elkaar bij de start van het nieuwe jaar in goed doordachte arrangementen waar met vijf man aan gewerkt is. Terwijl de band voldoende ruimte krijgt, ook in solo’s van onder meer gitaar en trompet, brengen de strijkers onverwachte accenten en nuanceringen aan. Sommige bekende liedjes krijgen hierdoor iets statigs, andere worden er feller of juist kwetsbaarder van. Maar één ding hebben alle stukken gemeen: het zijn kunstwerkjes die liefde, eenzaamheid en pijn bijna tastbaar maken.

 
Bloedend hart
Neem bijvoorbeeld ‘Bloedend hart’, de allereerste single van De Dijk, die je heerlijk mee kunt blèren als je teleurgesteld bent in de liefde. Nu wordt dit nummer vooral gedragen door de violen en speelt van de band alleen de basgitaar mee. Dat levert een stijlvolle en ingetogen versie op, waarin de nadruk verschuift van het dramatisch bloedende hart naar de kwetsbaarheid van de zanger -‘alleen jij kan me helpen, maar je bent er niet.’ Verrassend, vindt ook Van der Lubbe zelf: “Wie had dit kunnen denken toen wij 33 jaar geleden ons eerste liedje maakten?”

Müller en Goethe
Maar ‘Bloedend hart’ is niet de enige verrassing in deze tournee. Behalve eigen liedjes speelt de band samen met Amsterdam Sinfonietta namelijk ook indrukwekkende bewerkingen van bekende klassieke stukken. Bijvoorbeeld ‘Der Leiermann’, een gedicht van Wilhelm Müller dat door Schubert op muziek is gezet. Huub van der Lubbe vertaalde het naar het Nederlands en zingt het met breekbare stem onder begeleiding van alleen cello en accordeon. Het contrast met het stevige ‘Schedel en knekels’ dat daarvoor geprogrammeerd staat had niet groter kunnen zijn.

  
Nog zo’n klassiek juweel is Goethes ‘Nur, wer die Sehnsucht kennt’, waar verschillende grote componisten muziek bij hebben geschreven. Ook dit gedicht heeft Van der Lubbe treffend vertaald. De muziek van Tsjaikovski waarop hij het zingt maakt de pijn van de hoofdpersoon al voelbaar, nog voordat dat woord is uitgesproken. Al hoef je zelf je geliefde niet te missen, het snijdt door je ziel.

Vrouwen
Naast alle ellende die de liefde kan brengen komt gelukkig ook de andere kant van de medaille aan bod. Zo is er de opwinding over Jacques Brels ‘Mathilde’ die terugkomt, wederom in het Nederlands en compleet met heftige handgebaren. En aan het einde van de avond worden alle vrouwen in de zaal verleid met een lange en zonnige uitvoering van ‘Groot hart’.

  
Deze nummers worden met net zoveel applaus ontvangen als de klassieke werken die Amsterdam Sinfonietta tussendoor zonder De Dijk speelt. Want ook die zijn geniaal. De negentien strijkers spelen zonder dirigent, maar zijn op de milliseconde op elkaar afgestemd. In Tsjaikovski´s ‘Elégie’, een melodieus stuk dat meerdere keren aanzwelt en uitsterft, leidt dit tot een mooie afwisseling tussen de violen, altviolen en cello’s. En een bizar zacht einde dat je de adem doet inhouden.

Busje
Zo komt in een avond het hele leven voorbij, in tekst én muziek. In het Concertgebouw leverde dat zoveel enthousiasme op dat het publiek de chique omgeving vergat, opstond en meedeinde bij ‘Als het golft’, en de dijkers en strijkers ter plekke extra toegiften liet verzinnen. Zonde dus eigenlijk dat deze vruchtbare samenwerking maar twee weken duurt. Heeft iemand niet toch een busje in de aanbieding voor een kleine dertig man?

  
De Dijk en Amsterdam Sinfonietta spelen ‘Dijkers en strijkers’ op zaterdag 11 januari in Tilburg en op zondag 12 januari in Zwolle. De dagen daarna komen ze nog in Enschede, Utrecht en Leiden.