Onderwerp: MUZIEK

28 Oktober 2012

Nederlandse opera naar Amelandse legende zorgt voor kippenvelmomenten

Tekst: Jeannette Mayer
Beeld: Michiel Fokkema

Een grote scheepsmotorenhal als bijzondere locatie, dwalende meeuwen, oneindige zeegezichten, rul zand en een ingetogen cast gedragen door de harmonische klanken van een getalenteerd instrumentaal ensemble zijn allemaal ingrediënten die opera Sjoerd tot een groot succes maken. Op 24 oktober was het op De Zaag in Krimpen aan de Lek genieten van deze Nederlandse opera, die door spontane ingevingen en idealistische drijfveren tot stand is gekomen.

Opera Sjoerd gaat over een Amelandse legende waarin de jonge Sjoerd van zijn moeder niet naar zee mag. Maar zijn avontuurlijke inborst laat zich niet aan banden leggen. Sjoerd gooit zijn kop in de wind en monstert aan op een schip. Zijn moeder Rixt is strandjutter en lokt een schip naar de gevaarlijke kust van Ameland. Het schip vergaat en tot haar ontzetting vindt Rixt haar verdronken zoon op het strand. Ze is ontroostbaar. Bij harde wind op het eiland hoor je haar nog steeds roepen om haar zoon Sjoerd.

Een dramatisch verhaal dat naar een idee van oud-burgemeester en trompetist Ries Jansen en Yvonne Bourgonje is uitgewerkt door componist Slava Kumanikin tot een opera in twee akten. Het werk is geschreven voor vier solo zangstemmen, een klein koor en een symfonieorkest.

De solopartijen worden gezongen door de baritonnen Jan Willem v.d. Hagen en Vincent Spoeltman. Ella Rombouts en Ingrid Kappelle zijn de sopranen. Tijdens deze uitvoering op De Zaag geeft de akoestiek van de fabriekshal de prachtig geschoolde stemmen een extra dramatische touch. Wat de koorzang in deze bijzonder maakt, is dat de leden van het koor zangers uit de regio zijn. Het plezier, maar ook de passie straalt er aan alle kanten vanaf. Ingetogen en zich bewust van de zwaarte van de het verhaal weten zij het publiek mee te slepen in deze Amelandse jutterstragiek. Het symfonieorkest bestaat daarbij uit talentvolle jonge musici die opera Sjoerd als opstap zien voor hun professionele carrière. Hun fijngevoelige muzikale begeleiding deze avond en het prachtige muzikale intermezzo tijdens het eerste bedrijf, bieden genoeg perspectief.

Jos Schroevers is de dirigent en artistiek leider van dit eerste grote werk van Stichting Muziekproducten Rixt. Op gepassioneerde wijze stuurt hij de 35 musici en zangers aan en is daarmee eindverantwoordelijk voor het welslagen van deze unieke muziekproductie.

Literair gezien valt er ook veel te genieten. Het libretto is gebaseerd op teksten van de dichters Martinus Nijhoff, J.J.Slauerhoff, maar ook van hedendaagse tekstschrijvers die speciaal voor deze opera teksten schreven. De dramatische handeling wordt verteld tegen de achtergrond van een audiovisuele presentatie. Bep Fränzel is verantwoordelijk voor deze prachtige videobeelden geprojecteerd op levensgrote zeildoeken. De geprojecteerde natuurelementen water, zand en wind geven een dromerige maar ook realistische dimensie aan het geheel.

De idealistische opzet van deze muziekproductie maakt dat realisatie door speciaal voor deze opera geworven fondsen mogelijk is gemaakt. En dat is maar goed ook, want zulke creatieve en inventieve projecten moeten gekoesterd worden in een tijd waarin bezuinigingen op kunst aan de orde van de dag zijn. Het publiek wordt getrakteerd op een avond zwijmelen in emoties en nostalgie door de prachtige muziek en de overtuigende zang/spelcombinaties.

Met eenvoudige doch passende rekwisieten komt de cast tegemoet aan de verbeeldingskracht van het publiek. De taveerneachtige setting in de eerste akte en de dikke trossen scheepstouwen en het immens grote scheepsrad in de tweede akte zorgen voor een Op Hoop van Zegen-ambiance. De visserijkleding a la Kniertje versterkt de zeemanssfeer en zet de gezongen duetten en solopartijen kracht bij. Vooral na de pauze zijn er veel kippenvelmomenten. De laatste aria van Rixt is daar een voorbeeld van. Wanneer zij haar wanhoop nabij is na de ongelukkige ontdekking van haar zoon, en dwaalt door de zaal, is er een prachtige interactie met het koor, de musici, de geliefde Nynke en zelfs met de verdronken Sjoerd.

Bezoekers van de Kunstmaand-manifestatie op Ameland boffen. Opera Sjoerd wordt op zaterdag 3 november als eerste Nederlandse opera uitgevoerd tijdens het openingsprogramma. Dat wordt anderhalf uur genieten. Vanwege het onmisbare regionale aspect, is de uitvoering dan ook met Amelandse koorzangers.