Onderwerp: OPERA EN OPERETTE

6 November 2011

Grenspost Zinnewald – de Ereprijs

Door Annemiek Barnouw met foto's van De Ereprijs

Deze hele week bracht De Ereprijs, het orkest voor nieuwe muziek uit het oosten van het land, de opera Grenspost Zinnewald in het Compagnietheater in Amsterdam.

In Grenspost Zinnewald volgen we Helena (Merlijn Runia), Agnieska (Madiekje Marjon)  en Janna (Carolina Cartens) uit het oosten die hun geluk beproeven aan de andere kant van de grens. Ze krijgen een lift in de kofferbak van een auto en komen terecht in een reality tvshow waarin één verblijfsvergunning te winnen is. Terwijl ze, letterlijk, gevolgd worden door de camera, leer je hun verhaal kennen en leef je met ze mee in de schijnwereld waar ze in terecht gekomen zijn.

De muzikanten zitten ruim verdeeld over het podium zodat de vrouwen hun voorstelling tussen het orkest kunnen spelen (regie van Marcel Sijm). Het decor bestaat uit een grote hoeveelheid beeldschermen tussen het orkest en boven het orkest. Hierop worden videobeelden vertoond van de weg, live beelden van de verblijfvergunningsshow, de kinderen die vrouwen moesten achterlaten, en uiteraard de teksten.

Het verhaal (libretto van Marjolein Bierens) van de vrouwen is schrijnend en heeft alles in zich om de avond erg zwaar op de hand te laten worden. Het knappe is dat er zonder concessies te doen aan het verhaal, dit niet gebeurt. De muziek van componist Chiel Meijering speelt hierbij een cruciale rol: ze bepaalt het tempo en is keer op keer een verrassing door de grote hoeveelheid muziekstijlen waar gebruik van gemaakt wordt. Dirigent Wim Boerman leidt het orkest schijnbaar moeiteloos door een klankwereld die varieert van ‘hedendaagse klassieke muziek’ tot jazz, balkan, stevige rock en lieflijke walsjes. De zangeressen lijken ook geen moeite te hebben de diversiteit aan stijlen: van een prachtige sopraanaria met pittige intervallen tot zwoele jazz, het komt er allemaal even vanzelfsprekend uit. Ondanks dat de voorstelling twee uur duurt zonder pauze blijf je hierdoor als publiek alert en blijf je benieuwd naar de volgende verrassing die de muziek brengt.

De opera werd voor het eerst uitgevoerd tijdens het kameroperafestival in Zwolle in 2009. Je zou er bijna achteraan zeggen “toen het nog mogelijk was om dit soort producties te maken”. Als je erbij stil staat is de wereld sindsdien voor dit werkveld radicaal veranderd. Ik heb groot respect voor dirigent Wim Boerman en zijn orkest De Ereprijs dat ze deze voorstelling opnieuw gebracht hebben. Het stuk past in de avontuurlijke programmering van het gezelschap en deze voorstelling laat zien dat kunst meer is dan gesubsidieerd vermaak: als publiek krijg je een spiegel voorgehouden van de maatschappij waarin je leeft en je moet wel napraten over de voorstelling en je een mening vormen. Deze voorstelling verdient het om door een breed publiek gezien te worden en ik hoop dan uit de grond van mijn hart dat schouwburgen deze voorstelling zullen programmeren. Het is waarschijnlijk commercieel niet interessant maar de voorstelling verdient het om gezien te worden en het publiek verdient het om deze voorstelling te zien.

Voorstelling: Grenspost Zinnenwald – Spel zonder Grenzen
Componist: Chiel Meijering
Libretto: Marjolein Bierens
Door: De Ereprijs o.l.v. Wim Boerman
Zang: Caroline Cartens, Merlijn Runia en Madieke Marjon
Regie Marcel Sijm
Film: Niek Das