Onderwerp: TONEEL
22 September 2007
3 Zusters genieten warme belangstelling van vak- en leeftijdsgenoten
Door Mieke Kreunen met foto's van Deen van Meer en Mieke Kreunen (klik voor vergroting)
Als het publiek de prachtige Amsterdamse stadsschouwburg betreedt is het doek open en is het verschil van inzicht tussen regisseur Hans Croiset en co-regisseur Karina Kroft over doek open of dicht kennelijk op bevredigende wijze opgelost: het doek is open. De schouwburg is vol en meteen valt op dat er veel jonge mensen zijn (waaronder ongetwijfeld familie, vrienden en studiegenoten van de acteurs), veel gerenommeerde acteurs en actrices en zelfs koninklijk bezoek in de persoon van Prins Constantijn.
Er heerst een sfeer van welwillende verwachting en warme belangstelling voor wat er in de komende uren zal worden voorgeschoteld in het kader van de nieuwe theaterafdeling van Joop van den Ende Theaterproducties: ToneelMeesters. De eersteling van de klassieke stukken die in het kader van ToneelMeesters zullen worden opgevoerd is bovendien een Cum Laude voorstelling, dat wil zeggen wordt gespeeld door het beste toneeltalent onder de recent afgestudeerden van de drie grote toneelscholen. Hans Croiset, artistiek leider en regisseur van ToneelMeesters, koos 3 Zusters van Tsjechov als eerste productie, een stuk dat gaat over leeftijdsgenoten van de acteurs die het nu spelen. Een goede keus! De drie zussen Olga, Masja en Irina wonen met hun broer Andrej in een slaapverwekkend saai provinciestadje op het platteland van Rusland. De zussen verlangen hartstochtelijk terug naar Moskou waar ze vroeger woonden. Olga, de oudste van de drie, leidt een meisjesschool en verlangt naar een man die haar wil trouwen. Masja is jong getrouwd met een domme kortzichtige leraar en verlangt naar de liefde van een echte vent. De jongste zus, Irina, wil onderwijzeres worden maar komt niet verder dan een suf baantje op het plaatselijke postkantoor. Andrej, van wie de zusters hoge verwachtingen hadden als vioolspeler of professor, trouwt een plattelandsmeisje en schopt het niet verder dan tot secretaris van de districtsraad. Kortom alle dromen en verlangens lopen op een teleurstelling uit. Het enige dat nog een beetje hoop en vertier biedt is het regiment soldaten dat vlakbij gelegerd is.
De tekst van het stuk in de vertaling van Judith Hertzberg is helemaal intact gebleven en lijkt de acteurs goed te passen. Daar is met regisseurs en dramaturge ook hard aan gewerkt tijdens de repetities, zo kunnen we lezen op de weblogs van Hans Croiset en van de cast. De teksten zijn zorgvuldig bestudeerd, doorgrond, doorleefd en eigen gemaakt en dat is te merken. Het spel dat de acteurs laten zien is naturel en blijft dichtbij henzelf. Dit meer dan een eeuw oude stuk krijgt daarmee de toegankelijkheid voor een groot publiek die door de bedenkers van het ToneelMeesters-concept werd beoogd. Doordat fris, vlot en soepel overkomt heeft het stuk niet die bedompte zompigheid die andere uitvoeringen soms kenmerkt terwijl deze jonge acteurs toch kans zien ook de tragiek en de uitzichtloosheid van hun personages voelbaar te maken. Dat is knap en laat maar weer eens zien wat een talent er op het toneel staat. Maar gelachen kan er gelukkig ook en door sommige personages hier en daar als verteller laten functioneren ontstaat bovendien de sfeer van een onderonsje.
Complimenten voor het prachtige decor van Nele Ceulemans dat - hoewel eenvoudig van opzet - toch enorm veel ruimte en mogelijkheden biedt met name door de panelenwand met daarop een verbrokkeld silhouet van een landschap is afgebeeld. Verder worden voornamelijk houten stoelen gebruikt op het podium die soms achteloos neergezet en dan weer in een strakke choreografie gebracht de sfeer van het verhaal mee bepalen. De fraaie kostuums van Hanne Loosen verdienen eveneens aparte vermelding. Niet alleen verwijzen ze naar de maatschappelijke functies van sommige personages (zoals de laarzen en broeken van de militairen en de strenge jurk van Olga) maar ook veranderen ze mee met de ontwikkeling van de personages zoals bijvoorbeeld bij Natasja wiens aanwezigheid steeds promimenter wordt en Andrej die steeds dikker wordt gaandeweg het stuk.
Tot slot chapeau voor regisseurs Hans Croiset en Karina Kroft die kans hebben gezien om van dit klassieke stuk een prachtige hedendaagse voorstelling te maken waarin levensvragen aan de orde komen die vele jongen mensen anno 2007 ook bezig houden: wat wil ik, wat moet ik kiezen, wat moet ik doen, wat is geluk en hoe haal ik alles uit het leven wat er in zit. En net als de personages van Tsjechov verzuchten ook al die jonge mensen van tijd tot tijd: Wist ik het maar!
Ongetwijfeld zal het feit dat Joop van den Ende Theaterproducties dit stuk produceert bijdragen aan het succes ervan. Bij het grote publiek werkt die naam als een kwaliteitsgarantie en wordt daardoor vanzelf publiek naar de voorstelling getrokken. Geweldig dat dit bedrijf zijn nek uitsteekt voor het theater met een grote T en dit aanstormend talent. Extra leuk ook dat er bij het programma de integrale tekst van het stuk is gevoegd. In mijn fantasie zie ik over een aantal jaren al een heel rijtje van die boekjes in mijn boekenkast staan met allemaal klassieke theaterstukken. Ik verheug me er nu al op.
Wie meer wil weten kan terecht op de website en voor achtergronden en sfeertekeningen beveel ik de weblogs van Hans Croiset en de acteurs (bereikbaar via links op de pagina van '3 Zusters) van harte in de belangstelling aan.
Drie Zusters - website
Cast
Anne Lamsvelt, Tanya Zabarylo, Lien de Graeve, Ian Bok, Michel Visser, Sadettin Kirmiziy ¼z, Lottie de Bruijn, Jeroen Gunning, Xander van Vledder, Justus van Dillen, Laura Mentink, Boy Ooteman, Tjeerd Gerritsen, Joris Maussen
Regie - Hans Croiset & Karina Kroft
Vertaling - Judith Herzberg
Decorontwerp - Nele Ceustermans
Kostuumontwerp - Hanne Loosen
Lichtontwerp - Stijn van Brugge