Onderwerp: FESTIVAL, OEROL, LOCATIETHEATER
20 Juni 2007
Oncle Vania a la campagne door Theatre de Lunita
Door Mieke Kreunen
Oom Wanja van Tsjechov is een klassiek theaterstuk dat door vele acteurs in vele varianten al op het podium werd gebracht. Maar nog nooit is het stuk uitgevoerd op de wijze van Thé ¢tre de l'Unité namelijk op het platteland. Als lokatie werd gekozen 'Cor van Jan de Post', een boerderij niet ver van de Waddendijk ter hoogte van Formerum. Het plattelandsgevoel van het massaal toegestroomde publiek werd nog eens versterkt door het feit dat meer dan 100 koeien verweid moeten worden en deze in een lange rij argwanend en enigszins angstig aarzelend het Oerolpubliek passeren. De bewijzen van deze verhuizing lagen nog warm op het pad na te dampen toen we even later richting de tribune liepen. Onderweg troffen we acteurs, allen gekleed in gele T-shirts, waarvan de eersten ons een stukje brood met zout aanboden. Alle volgende acteurs hadden verhalen over Oom Wanja en over het feit dat de voorstelling erg lang duurt maar dat we in de pauze - na één uur - weg kunnen mochten we dat willen.
Het stuk van Tsjechov gaat over een ingedutte plattelandsfamilie die wordt opgeschrikt door de komst van een stadse professor met zijn mooie jonge vrouw Jelena. De professor is de zwager van Vania (Wanja) en sinds hij en zijn vrouw op het familielandgoed wonen is niks meer hetzelfde als het was. Alles is ontregeld, Vania is verliefd op Jelena en ook de plattelandsdokter aanbidt haar. Jelena zelf ziet wel wat in de dokter maar voelt zich ongelukkig en verveelt zich. Ondertussen dreigt de revolutie uit te breken want de plattelandsarbeiders pikken het niet langer. Dan komt er leven in de brouwerij als de professor aankondigt het landgoed te willen verkopen. Vania gaat uit zijn dak en de chaos is compleet als hij probeert de professor neer te schieten en vervolgens om zichzelf van het leven te willen beroven. De professor en Elena besluiten het landgoed daarop voor altijd te verlaten waardoor de rust wederkeert. De versie die Thé ¢tre de l'Unité ons laat zien is beslist anders dan alle andere versies. Zo wordt huishoudster Marina vertolkt door een stevige zwarte man en kloppen de leeftijden van de acteurs lang niet altijd met die van de personages die ze vertolken. Er is bovendien soberheid want wordt er gespeeld zonder versterking met één enkele spotlight en hoewel de dokter het grootste deel van het stuk op het punt staat te vertrekken, doet hij dat pas echt vier minuten voor het eind ket de uitroep "Ik moet gaan". De Russische revolutie tenslotte die we zien is hoewel hij niet echt is want een preview toch realistischer dan mening toneelrevolutie tot op heden was compleet met veel vuur en wapperende vlaggen.
Het begrip 'podium' wordt in deze productie heel ruim opgevat. Een deel van de acteurs komt op en af via het paardenweiland rechts en de strijders van de revolutie zijn nog lang in beeld terwijl ze te paard richting de waddendijk vertrekken. De lichten van de auto die de professor en Jelena komt halen kunnen we ook volgen terwijl hij richting West rijdt. Ook dieren spelen een spontane rol in het stuk: de hond blaft mee als het rumour toeneemt en de kat vormt een decoratief element in de scenery terwijl de paarden gezellig met de acteurs op lopen. Topscenes zijn de droomscene, de aanval van Vania op de professor en de revolutie. Tussendoor wordt het publiek voorzien van ondertiteling met een sterk relativerend karakter: "Duurt het nog lang?", "De Engelse uitspraak van een Fransman is bij de beesten af" of "Waren er toen al zwarten in Rusland?" Dat zorgt voor de nodige hilariteit onder het publiek dat het betrekkelijk zwaar heeft bij deze voorstelling want het gros van de mensen moet op de grond zitten en dat valt niet mee bij een voorstelling van deze lengte. Het is dan ook vooral daarom dat er in de pauze toch een aantal oudere en minder valide mensen besluit te vertrekken ondanks de thee die wordt aangeboden. Ook diegenen die bleven hadden moeite om na twee uur en een kwartier op de grond nog soepel overeind te komen maar de borsjt die aan het eind verkrijgbaar was maakte veel goed.
Deze versie van Oncle Vania is een bijzonder leuke en humoristische versie van een klassiek toneelstuk waarbij knap gebruik gemaakt is van de lokatie en dat dan nog in de brede zin des woords. Sommige toeschouwers hadden er toch wel last van dat het stuk voornamelijk in het Frans werd gespeeld, hier en daar doorspekt met Engels en Nederlandse stukken tekst of uitroepen. Ik vond echter dat door het beeldende karakter van de voorstelling en de absurdistische humor het verhaal ook uitstekend werd verteld, hoewel er door de taalkwestie wel wat details verloren gingen. We kregen er veel extra's voor terug zoals de prachtige mistbanken die tegen het eind van de voorstelling kwamen opzetten over de weilanden en die de lokatie omringden met een onaardse sfeer die we op de terugweg in de auto nog even bij ons hielden. Een schitterende voorstelling die je - zeker als je gezond van lijf en leden bent - moet gaan zien. Dekentje en kussentjes meenemen is wel aan te raden. Oerol - website Thé ¢tre de l'Unité - website