Onderwerp: FESTIVAL, OEROL, LOCATIETHEATER
17 Juni 2007
Kunstenaarsinitiatief De Maan met Whoiswhowaswhoistocome
Door Mieke Kreunen met vervangend beeld (klik voor vergroting)
Aan het begin van de Boschplaat ligt de Oerollokatie Daan Pootjes, een boerenerf dat zo weggelopen lijkt te zijn uit een ouderwetse film. Het wekt dan ook geen enkele verbazing dat we er Jan Decleir aantreffen die er kind aan huis is omdat de opnames voor de televisieserie Sil de Strandjutter indertijd daar gemaakt zijn. Decleir woont - net als wij - de voorstelling ' Whoiswhowaswhoistocome bij, een stuk naar 'As I lay Dying' van William Faulkner. Kirsten Roosendaal bewerkte het stuk voor De Maan en ze speelden het eerste deel - dat zich in de schuur afspeelt - al eerder op hun Utrechtste locatie Rood Noot. Het tweede deel dat buiten is maakten ze op Terschelling in het productieplatform en dat was op zichzelf al een heel bijzonder proces, vertelt Kirsten. De locatie op het boerenerf en bij de waddendijk speelt een belangrijke rol in het beeld dat de toeschouwer heeft en daar kan geen decorbouwer tegenop want in de natuur krijg je er de in en uit vliegende zwaluwen gewoon gratis bij.
Het stuk speelt zich af een een fictief land 'Yoknapatawpha county' dat erg lijkt op de streek bij Lafayette County Mississippi waar Faulkner zijn leven doorbracht.
In het gezin Bundren is de moeder overleden en in het stuk maken we mee wat er gebeurt op het erf van het gezin met de vier kinderen en de vader terwijl ze daarover vertellen. De Bundrens zijn mensen van weinig woorden die niet gewend zijn te communiceren en harkerig in de omgang. Nu de moeder dood is valt het hele sociale systeem van het gezin in duigen en slaat de verloedering toe. Dat wordt nog veel erger als ze hun moeder naar de stad moeten brengen om in het familiegraf te worden begraven. Naast ontberingen als storm en extreme hitte hebben de kinderen en vader ook iedereen eigen agenda die ze willen realiseren. Eén dochter wil een abortus zien te regelen en vader zelf wil nu eindelijk nog wel eens een kunstgebit. Whoiswhowaswhoistocome is een stuk met tamelijk veel tekst die wordt uitgesproken in lange zinnen met een zekere candans. Het is dan ook heel naturel dat sommige verhaalstukken worden verteld in de vorm van een lied. Dat brengt niet alleen wat lucht in de soms toch wel zware thematiek maar zorgt ook voor een bevrijdende lach. De schuur waar het eerste deel speelt is prachtig, het licht, de geur, eigenlijk alles. En het geheel straalt precies de soort beklemming uit die past bij de tekst. Het stuk is heel fysiek: veel gesleep met spullen en het water dat in de vertelling voorkomt stroomt ook echt over de acteurs heen. Als de reis naar de stad aanvangt dragen ze de kist van moeder de schuur uit en wordt het publiek verzocht achter de kist aan te lopen. Buiten, onder aan de dijk wacht een koffietafel - met taart - zoals we dat bij begrafenissen gewend zijn. Een glaasje cranberriebrandewijn maakt het helemaal af.
Dan komt één van de kinderen terug en wordt het stuk hervat. We lopen verder lang de bomen waar ook het paard nog hangt dan onderweg verdronk in de rivier. Met uitzicht op de waddendijk staan stoelen en banken waarop we plaatsnemen. We maken mee hoe liederlijkheid de overhand kan nemen, ook begint het zachtje te motregen en dat past wonderwel in het verloop van het stuk. We zien hoe de kinderen stuk voor stuk met eigen problemen worstelen en eigenlijk niet in staat zijn deze adequaat op te lossen. Als vader zijn kunstgebit heeft bemachtigd blijkt dat hij in ieder geval klaar is om verder te gaan met de rest van zijn leven. Ik vond dit een prachtige voorstelling waarin optimaal gebruik is gemaakt van alles dat de lokatie te bieden heeft op het boerenerf en in het landschap inclusief de dramatische wolkenluchten die getoond werden net na het buitje. De tekst is niet overal even goed te volgen maar - wellicht mede door het fysieke spel en het visuele aspect - blijft er genoeg te zien en te beleven over. De Maan - website Oerol - website Whoiswhowaswhoistocome is gemaakt door Jelte van Andel, Wout de Boer, Egbert Jan Harte Boerma, Charlotte Caeckaert, Jeroen Keygnaert, Ellen Kromhout, Tabea Martin, Guido Pollemans en Kirsten Roosendaal.