Onderwerp: TONEEL
11 Mei 2007
Frau Bach
Door Marieke van Soest met foto's van Stephan van Hesteren (klik voor vergroting)
Gezien 8 mei 2007 Bellevue Amsterdam
‘Intrigerend. Aan het begin van de voorstelling vroeg ik me nog af, hoe het ze zou lukken de aandacht vast te houden. Vervolgens ben ik aan één stuk door geboeid geweest’. Deze opmerking komt van een toeschouwer bij de voorstelling Frau Bach van Yvonne van den Hurk. Eerder liet van den Hurk in ‘Chopin?’ al zien op verrassende wijze de muziek en het leven van een bekende componist tot leven te kunnen brengen. Ditmaal doet zij dat samen met violiste Esther Apituley en zangeres Inga Schneider.
Een krantenbericht uit de Musikalische Zeitung in het jaar1800 is het startpunt geweest van deze voorstelling. Hieruit wordt duidelijk, dat de weduwe van Bach en zijn kinderen in armoede leven. ‘Hoe is dit mogelijk?’, vragen de vrouwen zich af en duiken in de geschiedenis.
Wat zij daar vinden, is verwerkt tot deze voorstelling, waarin elk van de vrouwen vanuit het eigen vakgebied een bijdrage levert. Van den Hurk kruipt in de huid van Frau Bach, evenals Inga Schneider “ die haar zingend neerzet. Esther Apitulay vertolkt de muziek van Bach op viool, altviool en orgel: ongebruikelijke instrumenten om de muziek van Bach te vertolken. In haar inleiding kondigt van den Hurk dit aan, zodat puristen in het publiek nog kunnen vertrekken. Niemand maakt gebruik van dit aanbod. De drie vrouwen spinnen gezamenlijk een prachtig beeld uit over het leven van Bach. Zijn werkzaamheden voor de gemeente Leipzig, de relatie met zijn tweede vrouw ‘vruchtbaar als een wijnstok’, de problemen met de kinderen uit zijn eerste huwelijk.
Het geloof en zijn muziek zijn de peilers in zijn leven. Er was veel verdriet: samen verloren ze 7 kinderen, eerder verloor hij zijn eerste vrouw en met haar ook 4 kinderen “ maar klagen deed hij niet. ‘Het was alsof zijn tranen zich omzetten in muzieknoten. Soms, als je goed luisterde voelde je zijn verdriet’. De lange vioolsolo die volgt is indrukwekkend “ je beleeft de verschillende emoties mee met de muziek.
Niet alleen het gezin wordt prachtig neergezet, ook het tijdsbeeld. De manier van leven, de eisen die er werden gesteld, de omstandigheden. Bach kreeg staar. Het werd een steeds groter probleem bij het componeren. ‘Wat is erger: een componist die niet meer kan horen wat hij heeft opgeschreven, of een componist die niet meer kan opschrijven wat hij hoort’. Een half jaarinkomen wordt uitgegeven aan een oogoperatie. De operatie wordt gruwelijk mooi neergezet, maar heeft uiteindelijk geen baat. De gemeente geeft de nekslag: Bach overlijdt, zijn gezin raakt aan de bedelstaf. Frau Bach belichaamt het ongeloof van de vrouwen over deze gang van zaken.
Een prachtige voorstelling, ook voor hen die geen binding hebben met klassieke muziek. Wie nog niet de gelegenheid heeft gehad zich te laten betoveren door deze prachtige portretten, krijgt alsnog de mogelijkheid. Van januari tot maart 2008 zullen reprises van deze voorstellingen te zien zijn. Wie meer wil zien, moet nog wachten tot 2009. Dan komt een vervolg op deze concertvoorstellingen, ditmaal over Tsjaikovski.
Frau Bach - website
Yvonne van der Hurk - Idee, tekst en spel
Inga Schneider - Zang en spel
Esther Apituley - Altviool
Dirk Groeneveld - Regie en tekstadviezen