Onderwerp: KLASSIEKE MUZIEK
24 April 2007
De magische wereld van John Cage, een muzikale zonnige middag in het bos
Tekst en beeld van Barbara Klomp (klik voor vergroting)
De zon schijnt en in de tuin van het Beauforthuis start de kaartverkoop voor het concert. Het is zondagmiddag 22 april, dames nippen aan hun witte wijn en pubers spelen met hun hond. Een gemixt gezelschap verzamelt zich in de tuin van deze voormalige kerk, midden in de bossen van Zeist. Het concert begint om half zes, of, zo horen we later, als de laatste tapasborden weg zijn, anders stoort dat zo.
Voorafgaand aan het concert was er een 'stilte wandeling'. Onder leiding van een boswachter wandelde je langs de mooiste, en vooral stilste plekjes van het bos. In de zaal staan tafels, stoelen, een aantal banken, op de grond liggen kussens. Een lay-downconcert noemt het Beauforthuis dit soort concerten.
Rond half zes zijn de tapas gegeten en verplaatst het publiek zich naar binnen. De zon hoeven we niet te missen, deze straalt door de kerkramen naar binnen. Wanneer iedereen geïnstalleerd is, dus zit, staat of ligt, betreedt pianist René Eckhart het podium.
“Het is een genoegen om in deze intieme ambiance het werk van John Cage te mogen vertolken,” begint hij. Sonatas and Interludes (1946-1948) is door de Amerikaanse componist John Cage gecomponeerd voor een geprepareerde piano. “Dat betekent dat er allemaal dingen tussen de snaren zitten,” legt Eckhart ons uit, “veel schroeven en rubbertjes.”
John Cage (1912-1992) was erg geïnspireerd door de Oosterse muziek en filosofieën. Hij hield ook erg van Aziatisch slagwerk. Maar die slagwerk instrumenten had hij niet altijd voor handen, zo improviseerde hij met doppen en schroeven, net zolang tot zijn piano ook dezelfde klanken als die van een slagwerkinstrument had.
“Het stuk bestaat uit twintig delen,” vertelt Eckhart verder. Zestien sonata's en vier interludes. En het moèt achter elkaar gespeeld worden. Dus veel plezier met de magie van Cage!”
Op het toneel zien wij een man achter een vleugel. We verwachten de klanken van een piano. Ondanks dat we weten dat er gespeeld wordt op een ‘geprepareerde piano’, zoeken onze oren de bekende snaren. We horen die ook soms. Heel soms.
Vaker horen we de klanken van de gamelan. Soms het gebeier van kerkklokken of het galmen van een gong. Het is even overschakelen, want wat je ziet lijkt niet te kloppen bij wat je hoort. Maar wanneer je je eenmaal overgeeft, kom je echt in de magische wereld van John Cage.
Mensen die eerst nog rechtop zaten, leggen hun kussen wat schuiner, om zelf te kunnen liggen. Het gezin met de tieners vooraan, lijkt langzaam weg te dromen. Een dame sluit haar ogen. Er lijkt alleen muziek. En rust. Je zou er op slag fan van worden, zoals René Eckhart je meeneemt in zijn Cage-vertolking.
Het duurde even voor hij het applaus in ontvangst kon nemen. Niet omdat het publiek niet wilde klappen, maar we moesten nog even wennen, dat er niet nog zo een mooi geluidenspel kwam. Na het applaus was het publiek een stuk actiever.
Het podium bleek een kleine stap, wanneer je zo iets moois als een geprepareerde piano kan zien. Vol bewondering bekeken we wat zo simpel lijkt. Wat schroeven, wat rubbertjes, ergens een stukje gum. Het lijkt zo willekeurig.
“Ja, dat moet ik straks weer uit elkaar halen,” zei Eckhart, “en daar ben ik vanmiddag van kwart over twee tot kwart over vijf mee bezig geweest.”
Het is een hele klus voor de uitvoerende, maar na dat ene uur dat we mee mochten, begrepen we goed waarom dit concert “de magische wereld van John Cage” heet.
Lees hier het artikel over John Cage en meer over René Eckhart op de website.
René Eckhart - website
Beauforthuis - website