Onderwerp: OPERA EN OPERETTE
13 Februari 2007
Hayes, Smid en Van der Plas imponeren in opera Otello
Door Mieke Kreunen
Afgelopen vrijdag ging in het RAI-theater Verdi's opera Otello in première, geproduceerd door Viable Entertainment. Afgelopen najaar schreven wij in ons magazine over het toneelstuk Othello van Annette Speelt en het Nationale Toneel. In het programmaboek van Otello las ik dat Ernst-Daniël Smid in de voorbereiding op zijn vertolking van Jago deze voorstelling ook bezocht. De Otello die wij afgelopen vrijdag zagen was indrukwekkend en dat kwam niet in de laatste plaats door de drie geweldige solisten: Michael Hayes (als Otello), Ruxandra van der Plas (als Desdemona) en Ernst-Daniël Smid (als Jago). Het verhaal van Otello gaat over jaloezie, macht, naïviteit, manipulatie en liefde, kortom emoties en interacties waar iedereen wel eens mee te maken krijgt in zijn of haar leven. Otello is de gouverneur van Cyprus. Jago, zijn adjudant en vertrouweling, had er op gerekend dat hij kapitein zou kunnen worden op Otello's schip maar deze heeft de jonge Cassio in die functie benoemd. Jago is stikjaloers en zint op wraak.
Hij spint een web van intriges en verzinsels om niet alleen Cassio uit diens nieuwe positie te krijgen maar ook Otello mores te leren. De mooie jonge vrouw van Otello, Desdemona, is een willoos instrument in de handen van de geslepen Jago, net als haar man Otello overigens. Jago maakt Otello wijs dat Desdemona verliefd is op Cassio en de goedgeloofse Otello is zo onzeker van Desdemona's liefde dat hij Jago gelooft.
Op een gegeven moment staat het als een paal boven water voor Otello: Desdemona speelt overspel. Hij kan dat niet verdragen en besluit haar te doden. Hij wurgt haar maar ze sterft niet meteen en als Jago's vrouw Emilia haar vindt zegt ze dat ze zichzelf wilde doden. Emilia, op de hoogte van Jago's listen en bedrog, vertelt de waarheid en dan dringt tot Otello de verschrikkelijke waarheid door dat hij de liefde van zijn leven volkomen ten onrechte heeft gedood terwijl zij zelfs op haar sterfbed nog van haar liefde voor hem blijk gaf. Voordat hij gestopt kan worden doodt Otello zichzelf terwijl hij Desdemona's liefde bezingt. De karakters in deze opera van Verdi zijn heel geprononceerd en tegelijkertijd heel realistisch. Iemand wordt willens en wetens op een dwaalspoor gebracht en loopt er in goed vertrouwen met open ogen in, net als in het dagelijks leven vaak gebeurt. Regisseur Jan Bouws, die met deze productie zijn eerste Otello regisseert, benadert het thema zo sober en helder mogelijk en zet daarmee een krachtig stuk neer. Zowel Smid als Hayes zetten prachtig uitgewerkte personages op de planken. De Otello van Hayes is een man die enerzijds zeer succesvol is maar anderzijds als zwarte man bijna niet kan geloven dat hem al deze zegeningen ten deel vallen. Smid moest in de krochten van zijn eigen persoonlijkheid duiken om de zwarte kanten te kunnen laten zien en horen die kenmerkend zijn voor de persoon van Jago. Zet daarnaast een geweldige Desdemona die aan de ene kant engelachtig en frële overkomt maar anderzijds precies weet wat ze wil en waarvoor ze gaat en het is genieten geblazen.
Zangtechnisch zijn het ingewikkelde rollen, met name die van Otello is zeer gecompliceerd omdat woedeuitbarstingen gevolgd worden door lyrische liefdesduetten en de vertolker alle registers, niet alleen van invoelingsvermogen maar ook qua stem moet opentrekken. Hayes is als Otello echt een genot op naar te luisteren, Smid een echte gemene Jago en Ruxandra van der Plas een gevoelige Desdemona. Ik vond de koren in hun beweging op het podium tamelijk rommelig overkomen maar misschien waren dat de premièrezenuwen die er ook voor zorgden dat één van de bloemenmeisje haar mandje totaal in het wilde weg omkeerde. Het zij ze vergeven. Het decor is sober met weinig verandering in de verschillende actes behalve dan via licht en achtergrondprojecties. Ik vond dat prima maar hoorde wel van anderen dat ze het wat al te eenvoudig vonden. Dat gold overigens ook voor de kleding die - op die van Desdemona na - heel simpel is. Ontwerper Aziz, die de kostuums zou doen, leverde namelijk vanwege een zakelijk conflict met producent Saim Simsek op het laatste moment niet. In allerijl werd voor de solisten kleding geleend van andere gezelschappen terwijl de koren uit hun eigen garderobe hebben geput. Iedereen was daarom in het zwart gekleed behalve Otello die in het wit gekleed was. Gezien de situatie heeft Viable dat met enige hulp perfect opgelost. Ik heb in ieder geval geweldig genoten van deze Otello en vooral van de solisten, zonder overigens daarmee de andere castleden te kort te willen doen. De bravo's en brava's waren dan in het slotapplaus ook niet van de lucht waarmee duidelijk was dat de rest van het publiek het helemaal met mij eens was.
Otello is nog een aantal malen te zien in het RAI-Theater te weten op 17 februari, 25 februari, 10 maart en 17 maart. Voor 17 februari geldt zelfs een speciale actie waarbij de twee kaart gratis is. Klik hier voor meer informatie. Otello - website Solisten Michael Hayes - Otello Ruxandra van der Plas - Desdemona Ernst-Daniël Smid - Jago Andre Post - Cassio Janine Pas - Emilia Jan Bouws - regie Jan Stulen - muzikale leiding