Onderwerp: POP-ROCK, MUZIEK, MULTIMEDIA

18 December 2006

Blue Man Group: een overrompelende theaterervaring

 Door Mieke Kreunen

Wij zagen ze al op de Uitmarkt in augustus van dit jaar maar op zaterdag 16 december ging Blue Man Group dan eindelijk in première in de Theaterfabriek in Amsterdam. Het voormalige fabrieksgebouw van Stork is een indrukwekkend complex met een industrieel karakter dat nog overal in het gebouw te zien in de robuuste pijpen en buizen die nu voor authentieke en originele decoratie zorgen. Een ander opvallend aspect van dit complex is 'De Engel op Locatie', één van de cateringbedrijven van topkok Herman den Blijker en verantwoordelijk voor het theaterrestaurant. Het was voor mij de eerst keer dat ik in de Theaterfabriek was en ik vond het een fantastische ambiance met een mooi theater dat plaats biedt aan ruim duizend toeschouwers.

Als het premièrepubliek in de zaal heeft plaatsgenomen na de blauwe welkomstcocktail, kan de voorstelling beginnen maar niet voordat - naar goed Amerikaans gebruik - een aantal 'community exercises' zijn uitgevoerd. Zo verwelkomen we onder leiding van de lichtkrant met z'n allen o.a. Ron Link en Jan des Bouvries en leggen we de 'ik-maak-geen-foto's-en-video's-gelofte' af. Overigens worden ook twee laatkomers een kwartiertje later uitvoerig gefilmd en op het projectiescherm getoond terwijl ze naar hun plaats gebracht worden. Na dit intermezzo, waarbij het stel door de luidsprekers op jazzy wijze wordt toegezongen dat ze te laat zijn, wordt het programma vervolgd alsof er niks gebeurd is.

In de show kwam ik ogen en oren tekort en werd mijn aandacht volkomen in beslag genomen door die drie blauwe mannen en hun band. Muziek speelt een belangrijke rol in de show van de Blue Man Group en dan met name het drummen. De instrumenten waarop dat gedaan wordt zijn grotendeels zelfgemaakt en bijzonder vernuftig ook nog eens, zoals de 'drumbone' (een slagwerkversie van een trombone) waarmee ze ondermeer 'Heb je even voor mij' en 'Rader love' lieten horen. Helemaal indrukwekkend is het 'tubulum' een gigantisch instrument van PVC-buizen, dat door de drie Blue Men gezamenlijk moet worden bespeeld met rubberen paddels en dat door de fantastische lichteffecten soms wit is en soms alle kleuren van de regenboog vertoont. Het toneelbeeld wordt trouwens van boven tot onder gevuld met muziek: op de 'begane grond' (percussie)instrumenten van alle soorten en maten voor de Blue Men en een etage hoger de futuristisch ogende bandleden verdeeld over twee 'boxen'. Op het gebied van varieté zijn de drie mannen ook helemaal thuis zoals ze laten zien in de acts met de marshmellows en het stuntwerk met verf(bommetjes). Het is zeker ook niet voor niks dat over de voorste vier rijen van de zaal poncho uitgereikt worden als bescherming tegen al te heftig gespetter met primaire kleuren. Het is goed te merken dat de theatrale vormen van de Blue Man Group wortelen in de straattheatertraditie. Eén van de highlights van de avond vond ik de mime act met een vrouw uit het publiek. De drie mannen gaan met haar aan tafel en de interactie die zich dan ontwikkelt aan het 'diner' is ontroerend en grappig. Spectaculair waren de interactieve onderdelen van het programma zoals de lessen in 'rockmovements' oftewel de 'gechoreografeerde dansbewegingen'. De basic headbump (#1) hadden we al gedemonstreerd zien worden in de tafelscene met de dame maar #7 (raise the roof) en #5 (hands in the air wave) waren voor de meeste toeschouwers nieuw. Opmerkelijk vond ik wel dat nagenoeg de hele zaal - dit keer vol bekende Nederlanders -zich moeiteloos liet verleiden om mee te doen terwijl ik zelf toch altijd bij dat soort 'opgelegde kunstjes' enige gêne heb. Kun je zien hoe gemakkelijk mensen te bewegen zijn over hun eigen grenzen heen te gaan als ze met zijn duizenden zijn.

Het hoogtepunt van het massagedrag was het onderdeel met de papieren stroken vlak voor het einde. De zaal wordt omgetoverd in een soort 'machine' waarbij je als vanzelf wordt opgenomen in een grote papieren 'wave'. Ik vond het op een bepaald moment tamelijk beangstigend met hoeveel kracht dat ging en hoe 'rucksichtlos' om mij heen mensen zich beijverden om de boel maar gaande te houden. Toen ik echter even ging staan om naar beneden te kijken was ik diep onder de indruk van de witte kolkende en golvende massa die ik zag. Wat een mooi beeld! Niet minder mooi waren ook de rood, blauw en gele DNA-achtige structuren die vanuit het plafond naar beneden kwamen en met blacklight verlichting in spiralen bleven draaien. Ook op het projectiescherm op het podium werden de driekleurige spiralen getoond terwijl een dampende en stampende versie te horen was van het bekende nummer 'I feel love' in een Blue Man Group bewerking. Met de transformatie tot Blue Man leggen de mannen hun individualiteit af en stappen in de blauw huid van een fenomeen. Iedereen die wel eens Zwarte Piet heeft gespeeld weet hoe dat is en hoe anders jijzelf en de wereld dan gaan reageren. Dat geeft een zekere vervreemding maar ook wel een prettige vrijblijvendheid waarbij gemakkelijk je over barrières of conventies heen stapt die je normaal wel voelt. Blue Man worden daarom ook wel 'tricksters' genoemd: ze houden zich niet aan gevestigde normen of normaal gedrag en brengen dat trouwens ook bij het publiek teweeg. Ik ben op een avondje Blue Man Group verrast, ontroerd, geërgerd, geraakt, geconfronteerd en meegezogen in angstige en euforische momenten en die mix van ervaringen heb ik niet zo vaak in het theater meegemaakt op één avond.

Ooit begonnen uit maatschappelijk engagement is Blue Man Group nu een all-in en wereldwijd theaterconcept waarin puur dramatische theater worden gecombineerd met elementaire drums, varieté, high tech vernuft, geavanceerde lichtshow en meeslepende rockmuziek. Als toeschouwer krijg je niet echt een boodschap mee of het moet zijn dat aan groepsgedrag niet alleen euforische maar ook angstige kanten zitten. Wat je wel krijgt is een avond bijzondere theaterervaringen. Als je wilt dat ieder haartje in je kapsel op zijn plaats blijft en je liever alleen kijkt in plaats van mee doet, blijf dan weg uit de Theaterfabriek maar als je eens wat anders wilt meemaken en je bent wel in voor een uitdaging, dan mag je dit niet missen. De foto's bij dit artikel werden voor een groot deel gemaakt op de Uitmarkt 2006. Meer foto's van Blue Man Group kun je hier binnenkort bekijken. Blue Man Group - website Theaterfabriek - website