Onderwerp: TONEEL, FESTIVAL
20 September 2006
TF1: Juliana’s derde weg “ theatergroep de Kern
(thumbnail)
Door Marieke van Soest met foto's van Joris van Bennekom (L en R) en Govert de Roos (M)
Gezien in het Compagnietheater Amsterdam op 10 september 2006
Het decor is simpel maar doeltreffend. In het midden een witte muur met een deur. Ervoor een bordes, een rode loper over het trappetje. Je ziet het meteen: paleis Soestdijk. Links een theetafel met twee stoelen, rechts een zuilengalerij met een luie ligstoel in de tuin: de wereld van Juliana en van Bernhard. De deur gaat open en Juliana verschijnt op het bordes.
Ze loopt naar het publiek en vertelt dat zij blij is met de kans die theatergroep de Kern haar biedt. Ze speelt graag toneel, heeft dat als koningin altijd moeten doen. In dit toneelstuk speelt zij zichzelf, maar ditmaal zoals ze werkelijk was. Nu mag de waarheid bekend worden. Nadat het verhaal van Bernhard in de Volkskrant is geplaatst, voelt zij zich vrij haar eigen verhaal te vertellen. Het publiek krijgt het verhaal te zien in flashbacks. Gesprekken tussen Bernhard en zijn vriend, Juliana en haar vriendin, Juliana en Drees, Juliana en Greet Hoffmans. Er is ook een ontmoeting tussen Juliana en de moeder van een van Bernhards andere kinderen. Tussendoor geeft ook een jonge Irene haar kijk op de verhouding tussen haar vader en moeder.
Knap, dat de spelers het publiek in deze aaneenschakeling van monologen en dialogen geboeid weet te houden. Er ontstaat een beeld van de verschillende werelden, waarin Juliana en Bernhard leven. Hij in een mondaine wereld, zakelijke belangen, betrekkingen met Amerika en beeldvorming over Nederland, vertaald in zijn rol als voorzitter van de Bilderberggroep. Zij heel betrokken, in haar streven te werken aan een betere wereld, samen met haar vriendinnen en andere gelijkgestemden, wat zich uit in toespraken en de bijeenkomsten in het Oude Loo. Heel tekenend is de gelijktijdig gespeelde voorbereiding van beide overleggen: schrijnend worden de contrasten in beeld gebracht.
Juliana komt over als een sterke vrouw. Ze kent Bernhard: zijn charmes, zijn kinderlijke drang om zijn zin te krijgen. Zijn betrokkenheid op financiële zaken en militaire aangelegenheden. Ze weet van zijn buitenechtelijke escapades, maar als hij zich niet wil inzetten hun leven op het paleis dragelijker te maken “ ze leven in gescheiden vleugels “ heeft ze er genoeg van. Nog eenmaal doet ze een poging hun relatie leven in te blazen, een leefbare vorm te vinden. Hier staat een vrouw, vechtend voor haar relatie. Als ze geen contact krijgt besluit ze dat hier de grens ligt: ze wil een scheiding. Dit levert een precaire situatie op, die haar in gesprek met Drees brengt. Zo’n keuze heeft gevolgen voor het land.
Bernhard lucht zijn hart bij een oude vriend, iemand van de pers. Daar ontstaat de gedachte haar en haar vriendinnen te ridiculiseren. Op deze manier kan ze ontoerekeningsvatbaar worden verklaard en krijgt Bernhard het voor het zeggen.
In een laatste poging de zaak te redden, worden de verschillen tussen Juliana en Bernhard onderstreept. ‘Er is altijd strijd, je moet voorbereid zijn en je wapens kiezen’, aldus Bernhard. Haar opvattingen wuift hij weg. Als er zaken in de pers komen, onderkent Juliana dat er sprake is van strijd. Zij neemt de les van Bernhard ter harte, is voorbereid en kiest haar wapens. Zij herkent de strategie van Bernhard, maar zet keihard in in een onderhandeling met Drees. ‘Naar de buitenwereld wil ik mijn rol spelen, maar achter de schermen eis ik de invloed die ik nu heb. Telefonisch contact waar ik persoonlijk niet aanwezig mag zijn, in spraak in de teksten van mijn toespraken. Daarbij: dit gesprek heeft nooit plaatsgevonden’.
Drees gaat akkoord. Het alternatief is een scheiding, met alle gevolgen van dien. Naar buiten toe is zij ‘mammie’ die wat in de war is. Achter de schermen blijft zij stevig in het zadel.
Juliana en Bernhard zijn in dit stuk uitstekend neergezet. Wie heeft ze niet nog sterk op het netvlies? De spelers weten hen treffend neer te zetten, waardoor deze interpretatie een hoog realiteitsgehalte krijgt. De overige rollen dragen versterken dit. Het zou zomaar eens kunnen, dat dit de waarheid is.
Al met al een mooi koningsdrama, dat doet uitkijken naar de komende voorstelling van De Kern; Anna Karenina, dat in december in première gaat.
Theatergroep De Kern - website