Onderwerp: FESTIVAL, LOCATIETHEATER, OEROL
25 Juni 2006
OEROL: Vuka! Vuka! door Het Waterhuis
Door Mieke Kreunen
Het centrale thema in de voorstelling Vuka! Vuka! (dat 'wakker worden' betekent) is dat veel jongeren wel ambitie en talenten hebben maar absoluut geen mogelijkheden om ze te ontwikkelen. Daardoor ontstaat een diepgewortelde onvrede en een wantrouwen tegen de samenleving die hen geen perspectief biedt. In ontwikkelingslanden is dit proces al jaren aan de gang maar ook in Nederland lijkt dit onder allochtone jongeren te spelen. Vuka! Vuka! werd gemaakt in samenwerking met straatkinderen uit Hillbrow (een achterstandswijk in Johannesburg), jazzmuzikanten, theatermakers en filmmakers. In Zuid-Afrika trok de productie vorig jaar van township naar township om overal te spelen. Ze zijn dan ook volledig selfsupporting, alleen stroom hebben ze nodig want de rest nemen ze zelf mee.
In de voorstelling ligt God op een grote witte troon te slapen als het meisje Klenki hem wakker maakt en hem er op wijst wat een puinhoop het is in haar wereld in Hillsbrow. Ze vindt het tijd worden dat God met eigen ogen ziet hoe de kinderen er daar aan toe zijn, dat ze moeten zien te overleven op straat terwijl prostitutie, drugs en aids op iedere hoek op de loer liggen. Klenki krijgt bij haar pleidooi hulp van moeder Afrika, de wijze oermoeder. God wil in eerste instantie al die sores niet aan zijn hoofd en heeft eigenlijk geen zin om zijn slaapje te onderbreken maar zwicht dan toch en schrikt zich rot van wat hij ziet. Hij wil er wat aan doen maar zo eenvoudig is dat niet. De straatkinderen zijn namelijk niet zo gemakkelijk te helpen, van de meesten is al duidelijk dat ze snel zullen sterven aan aids. Het probleem moet bij de wortel worden aangepakt in de townships waar beter voor deze verweesde kinderen moet worden gezorgd.
Omgeven door drie gigantische videoschermen is een podium gemaakt van lege bierblikjes en een catwalk die het openluchttheater in tweeën deelt. Overal staan attributie van plastic en afval en er tussenin de 11 kleurig gekleedde Zuid-Afrikaanse kinderen die meedoen aan de voorstelling. Samen met 5 Zuid-Afrikaanse acteurs en Fred van der Hilst en Jolanda Spoel vormen zij de cast en zetten hun wereld voor ons op het toneel. Terwijl op de schermen videobeelden te zien zijn van Hillsbrow - gemaakt door straatkinderen - vertellen de kinderen stuk voor stuk hun verhalen. We zien een jonge man die lijm snuift om maar niks te voelen en geen honger te hebben, kinderen wiens ouders gestorven zijn aan aids en een jongen die de straat niet op durft zonder zijn wapen, bang als hij is dat hij aangevallen wordt. We merken een jonge moeder hulp weigert voor haar zieke kindje omdat ze naar huis wil. We horen een meisje vertellen over de eerste keer dat ze de penis van een man in haar mond moest nemen. Hoe vies ze dat vond en hoe het stonk maar dat ze probeerde om er niets bij te voelen, zelfs geen walging. Verhalen die de toeschouwers raken omdat het verhalen zijn van zulke kinderen als we voor nu onze neus zien dansen en acteren.
Het zijn heftige verhalen die natuurlijk niet onbekend zijn want er is dagelijks over te lezen in de krant of er beelden van te zien op de televisie. Er zal niemand in het publiek hebben gezeten voor wie het nieuw was dat het er in grote delen van de wereld zo aan toe gaat. Door deze voorstelling van regisseur Roel Twijnstra en schrijver Kees van Loenen is het echter niet meer alleen weten maar ook nog voelen geworden. Ook wij kunnen er - net als God - niet meer omheen en voelen ook dat er wat moet gebeuren en dat het zo niet door kan gaan. Het is dan ook met ontzag dat het publiek de spelers een staande ovatie geeft en drie keer terugroept voor nog meer applaus. Iedereen is diep onder de indruk en geraakt. Toch zijn we er ook enkelen die van mening zijn dat het weliswaar een perfect gespeelde voorstelling is maar dat dit toch eigenlijk niet op Oerol thuis hoort. In hun ogen is dat vanwege het zware en ernstige thema dat te serieus is voor een zomerfestival dat voor hen staat voor vriendelijkheid en vrolijkheid. Alsof Oerol juist een plek is waar wereldleed even vergeten kan worden. Ik ben het daar helemaal niet mee eens. Ik vind dat Oerol juist een plek bij uitstek is om belangrijke thema's aan te snijden en theatraal of beeldend te onderzoeken of te belichten. Zoals ook gisterenavond weer bleek is theater een weg om mensen in hun hart te raken. Gelukkig zitten er ook meer voorstellingen in het programma met een zwaarder thema. Maar het zet je wel aan denken over het imago dat Oerol bij sommige bezoekers heeft. Misschien een issue om eens verder over na te denken binnen de Oerolorganisatie. Als je de kans krijgt om de voorstelling Vuka! Vuka! nog te gaan zien moet je het zeker doen. Je zult er net als ik diep van onder de indruk zijn. Na Oerol staat Het Waterhuis met deze productie van 29 juni tot 7 juli op het nieuwe evenement Festival op zuid in Afrikaanderpark te Rotterdam. Het Waterhuis - website Spel Menzi Biyela, Fred van der Hilst, Fihli Malatji, Dumisile Mqadi, Meriam Nkwinika, Jeanett Ratlabjana, Jolanda Spoel and Anne Twijnstra e.v.a. Tekst Kees van Loenen Regie en concept Roel Twijnstra, advised by Jerry Pooe De muziek is van Michel Banabila in cooperation with McCoy Mrubata and Pops Mohamed en het videomateriaal werd gemaakt door Geert Mul. Opgedragen aan K. Sello Duiker