Onderwerp: MUZIEK
8 Maart 2006
Blootgeven in het dialect
Tekst en foto's van Erik Driessen (klik voor vergroting)
Muzikanten die doorgaans in het Engels of Nederlands zingen, hebben voor een dvd-project in Overijssel een lied opgenomen in het dialect van hun geboortedorp- of stad. Tot hun verbazing konden ze zich veel beter uiten in hun ‘eigen taal’. De meeste deelnemers aan ‘Uutsprèken’ willen daarom doorgaan met zingen in het dialect. In het Zwolse Hedon werd vrijdagavond het project gepresenteerd.
De schok die Normaal in de jaren zeventig veroorzaakte door rock’n roll in het Achterhoeks te brengen, was groot op het platteland. Ogen en oren gingen open. Schaamte voor het ‘plat’ was niet langer nodig, predikten Bennie Jolink en zijn mannen. “Ze hebben veel voor dialectmuziek betekend, maar er tegelijkertijd een enorme stempel opgedrukt. Lang was dialect voorbehouden aan troubadours en boerenrockers”, zegt Rob Bults van de Zwolse band Muppetstuff. SKIK en Rowwen Heze schaafden dat beeld al behoorlijk bij en Bults merkt dat heel Nederland eigenlijk openstaat voor dialectmuziek. “Tien jaar terug waren we in Amsterdam voor boeren uitgemaakt, nu vragen ze ons na afloop waar het nummer over ging.”
Bults stond samen met Albert Bartelds van de IJsselacademie in Kampen aan de bakermat van Uutsprèken. Bartelds zat ooit in de Prodigal Sons en houdt zich bij de academie bezig met de bevordering van streekcultuur en streektaal in de regio IJssel-Vecht-Delta een aangrenzende gebieden. De link was snel gelegd en Bartelds begon met het benaderen van muzikanten. “Sommigen vonden het eng, die moest ik echt over de streep trekken”, vertelt Bartelds.
Al snel was iedereen enthousiast. Muppetstuff is grotendeels overgestapt op dialectrepertoire, Erwin Nijhoff denkt na over een compleet album in het plat en ook de andere deelnemers hebben de smaak te pakken. De reacties van het publiek steunen hen. “Onlangs deed ik in België een optreden met Engels repertoire. Daarbij speelde ik ook het nummer He-j’t wè goed ezeen? van het dvd-project. Juist daarover spraken mensen mij later aan”, vertelt Nijhoff, die ooit samen met Bartelds als The Prodigal Sons op Pinkpop stond.
De gedachte van Bults dat dialect het muzikale idioom niet mag beperken, is op Uutsprèken niet verloren gegaan. Naast de niet te vermijden folk en ballades, brengt Thomas Tijs (ex-Damaged Brain) een stevige rocker, kruipt de Zwolse blueslegende Bert Vrieling (Cuby-drummer Hans La Faille deed vrijdag met hem mee) in de huid van Tom Waits en maakt Erwin Nijhoff zich op doordringende wijze woedend over de bekrompenheid die soms op het platteland heerst. Met zijn geweldige strot maakte hij vrijdagavond diepe indruk. “Kiek es um oe hen, dan dreit de wereld ok um oe”, schreeuwt hij het uit op de dvd. Toch moest Nijhoff ook wennen aan de nieuwe zangtaal. “Gitaar, cassetterecorder en een Engels woordenboek. Daarmee kwam mijn muziek totstand. Ik had het gevoel dat ik me nu veel meer bloot gaf.”
Die openheid en echtheid maken Uutsprèken tot een fraai document. “Op deze dvd ervaart u de culturele rijkdom van onze regio”, schrijven Bults en Bartelds in het voorwoord van het dvd-boekje. Ze hebben gelijk, maar vergeten nog de liefde voor de streek die de muzikanten in hun nummers leggen. En de angst dat de streek opgaat in de grillen van de moderne wereld. “Waor grös was, is asfalt ebouwd, want ‘t mos nog veul better gaon lieken”, zingt Harm Jan Wilbrink over zijn Dedemsvaart. De vooruitgang heeft het authentieke karakter van Uutsprèken in ieder geval niet kunnen aantasten.